Μάθημα : ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Στο μάθημα αυτό θα συζητήσουμε πώς οι ψηφιακές τεχνολογίες –και ιδιαίτερα η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ)– αλλάζουν ριζικά την αρχαιολογική έρευνα και τη διαχείριση μνημείων. Από τον εντοπισμό αρχαιολογικών θέσεων με δορυφορικές εικόνες και LiDAR, μέχρι την αναγνώριση και εικονική ανασύνθεση κεραμικών, νομισμάτων ή επιγραφών, η ΤΝ ανοίγει νέους δρόμους αλλά ταυτόχρονα θέτει κρίσιμα ερωτήματα: πώς δημιουργούμε αξιόπιστα δεδομένα; πώς διασφαλίζουμε διαφάνεια και υπευθυνότητα; Η συμβολή της ΤΝ είναι εξίσου καθοριστική και στη διαχείριση μνημείων. Εργαλεία μηχανικής μάθησης μπορούν να ανιχνεύσουν φθορές, να προβλέψουν κινδύνους λόγω φυσικών καταστροφών ή κλιματικής αλλαγής, και να υποστηρίξουν την προστασία τους. Παράλληλα, τρισδιάστατες αναπαραστάσεις και εικονικές ανασυνθέσεις αναδεικνύουν τα μνημεία στο κοινό, προσφέροντας νέες εμπειρίες εκπαίδευσης και επίσκεψης, ενώ “έξυπνα” συστήματα ερμηνείας ανοίγουν συζητήσεις γύρω από την αυθεντικότητα και την πρόσβαση στην πολιτιστική κληρονομιά.

Στόχος του μαθήματος είναι να αναδείξει τις δυνατότητες και τους περιορισμούς της τεχνητής νοημοσύνης, όχι μόνο ως εργαλείου αλλά και ως παράγοντα που μεταμορφώνει τη σχέση μας με το παρελθόν και τον τρόπο που κατανοούμε και αναδεικνύουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά.

Τρόπος διδασκαλίας και εξέτασης

Το μάθημα πραγματοποιείται υπό τη μορφή εργαστηρίου. Δίνεται η δυνατότητα στους/τις φοιτητές/τριες να αναλάβουν ένα θέμα, για το οποίο απαιτείται έρευνα βιβλιογραφίας, δικτυογραφίας, διεξαγωγή συνεντεύξεων και μελέτη οπτικοακουστικού υλικού. Για το τρέχον εξάμηνο, το θέμα είναι η "Τεχνητή Νοημοσύνη, Αρχαιολογία και Διαχείριση/Ανάδειξη Μνημείων". Η παρουσία στο εργαστήριο είναι υποχρεωτική και επιτρέπονται μόνο δύο απουσίες στη διάρκεια του εξαμήνου. Σε εβδομαδιαία βάση, οι φοιτητές/τριες παρουσιάζουν στην αίθουσα την πορεία της έρευνας τους. Στο τέλος του εξαμήνου, βαθμολογείται το παραχθέν από την έρευνα έργο και οι φοιτητές/τριες δε δίνουν εξετάσεις.

Για όσους/ες δεν υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης του εργαστηρίου, υπάρχει η δυνατότητα εξέτασης στην εξεταστική Ιανουαρίου με προφορικές εξετάσεις. Οι ερωτήσεις των εξετάσεων θα βασιστούν στα συγγράμματα του μαθήματος.