Μάθημα : Ευρωπαϊκή Ιθαγένεια και Θεμελιώδη Δικαιώματα [open]

Η έκτη ενότητα παρουσιάζει τα δικαιώματα του ευρωπαίου πολίτη σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη. Ο ΕΚΧ εξελίσσεται συνεχώς μέσω της νομολογίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων, που επιβλέπει την εφαρμογή του, και μέσω της υιοθέτησης  των Πρωτοκόλλων στον ΕΚΧ,  που διευρύνουν τα προστατευόμενα δικαιώματα και βελτιώνουν το μηχανισμό ελέγχου. Το 1988 υιοθετήθηκε το Πρόσθετο Πρωτόκολλο στον ΕΚΧ, το οποίο επέκτεινε το πεδίο εφαρμογής του Χάρτη με την αναγνώριση νέων δικαιωμάτων. Το 1995 υιοθετήθηκε ένα νέο Πρόσθετο Πρωτόκολλο που προβλέπει το σύστημα Συλλογικών Καταγγελιών. Η Ελλάδα κύρωσε και τα δύο Πρόσθετα Πρωτόκολλα με το Ν. 2595/98 (ΦΕΚ 63/Α/24-3-98). Το 1991 υιοθετήθηκε το τροποποιητικό πρωτόκολλο που βελτίωσε τη διαδικασία ελέγχου της εφαρμογής του ΕΚΧ, το οποίο  κυρώθηκε από την Ελλάδα με το Ν. 2422/1996 (ΦΕΚ 144 Α/4-7-96).

Το 1996 ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης  αναθεωρήθηκε προκειμένου να γίνει ακόμη πιο επίκαιρος και να συμπεριλάβει νέα δικαιώματα. Ο Αναθεωρημένος Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης υιοθετήθηκε στις 3 Μαΐου 1996, στο Στρασβούργο, όπου και άνοιξε για υπογραφή, ετέθη δε διεθνώς σε ισχύ την 1η Ιουλίου 1999,  με τη συμπλήρωση των απαιτούμενων για τούτο τριών κυρώσεων. Συμπεριλαμβάνει στο σκεπτικό του τις εξελίξεις στην εργατική νομοθεσία και στην κοινωνική πολιτική, όσες μεσολάβησαν από τη θέσπιση του Χάρτη του 1961, και αποβλέπει τελικώς στο να  τον αντικαταστήσει.

Ο  Αναθεωρημένος Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης (στο εξής «Αναθεωρημένος ΕΚΧ»), αποτελείται από το Προοίμιο, έξι Μέρη και το Παράρτημα. 

Το Μέρος ΙΙ του ΕΚΧ αναφέρεται σε συγκεκριμένα δικαιώματα, αριθμεί τριάντα ένα (31) συνολικά άρθρα, που αντιστοιχούν σε ισάριθμα δικαιώματα, τα οποία τυποποιούνται ως  εξής: α) δεκαεννιά (19) δικαιώματα ήδη κατοχυρωμένα από τον Χάρτη του 1961 με κάποιες τροποποιήσεις (άρθρα 1-19), β)  τέσσερα (4) δικαιώματα προστατευόμενα από το Πρόσθετο Πρωτόκολλο του 1988, (άρθρα 20-23) και γ)  οκτώ (8) νέα δικαιώματα θεσπιζόμενα για πρώτη φορά (άρθρα 24-31). Τα δικαιώματα που προστατεύονται από τον ΕΚΧ εντάσσονται σε  τέσσερις θεματικούς τομείς: α) Απασχόληση, Κατάρτιση και Ίσες Ευκαιρίες, β) Υγεία, Κοινωνική Ασφάλιση και Κοινωνική Προστασία, γ) Εργασιακά Δικαιώματα  και δ) Προστασία των Παιδιών, της Οικογένειας και των Μεταναστών.