Τεχνολογική Υποστήριξη Συνεργατικής Εργασίας [open]

Κουτσαμπάσης Παναγιώτης

Περιγραφή

Στο μάθημα μελετάται η σχεδίαση συστημάτων λογισμικού που υποστηρίζουν τη συνεργασία και τη δουλειά με χρήση υπολογιστών. Οι σχετικοί Αγγλικοί όροι της επιστημονικής περιοχής του μαθήματος είναι: Computer-Supported Collaborative Work (Συνεργατική Εργασία Υποστηριζόμενη από Υπολογιστές), Social Computing (είναι ο εναλλακτικός όρος του CSCW στον οποίο συμφωνούν οι περισσότεροι ερευνητές του χώρου), και Groupware (Λογισμικό για ομάδες).

Ο στόχος των συνεργατικών συστημάτων είναι σύμφωνα με τους Bannon and Schmidt (1991): «η μελέτη και κατανόηση της συνεργατικής εργασίας στο πλαίσιο της χρήσης υπολογιστικών συστημάτων που την υποστηρίζουν», και σύμφωνα με την Suchman (1989): “Η μελέτη της σχεδίασης της τεχνολογίας υπολογιστών με άμεσο ενδιαφέρον στις επιπτώσεις και πρακτικές κοινωνικής οργάνωσης των δυνητικών χρηστών”.

Το μάθημα εισάγει τους φοιτητές στη φιλοσοφία ότι ένα συνεργατικό σύστημα οφείλει να ταιριάζει με τις ατομικές, οργανωσιακές και κοινωνικές πτυχές της συνεργασίας που επι

Περισσότερα  
CC - Αναφορά Δημιουργού

Ενότητες

Βασικές έννοιες, ορισμοί, ιστορική αναδρομή, πρακτικά θέματα του μαθήματος. 

Η συνεργατική εργασία μπορεί να αφορά ένα εύρος καταστάσεων που μπορούν να κατηγοριοποιηθούν με βάση τον αριθμό των ατόμων που συνεργάζονται, και το είδος και το πλαίσιο της συνεργασίας. Με βάση τον αριθμό των συνεργατών οι κύριες περιπτώσεις είναι: 2 άτομα (ζευγάρι), μικρή ομάδα (2-8), συνεργασία στα πλαίσια οργανισμού (organization), κοινότητας (community), κοινωνίας (society). Με βάση το είδος της εργασίας διακρίνονται οι εξής περιπτώσεις: Πληροφοριακή, Διοικητική, Δημιουργική, συνεργασία. Με βάση το πλαίσιο (context) ή τη φύση της εργασίας: Βασισμένη σε (ροή) εργασιών (task (workflow) - based work), Καταστασιακή (situated action/work), Διαρθρωτική (articulation work), (Στενά-Χαλαρά) συνδεδεμένη ((strongly/loosely) coupled work), Αόρατη εργασία (invisible work), Εικονικές ομάδες (virtual teams) εργασίας.
Λέξεις κλειδιά: συνεργασία μικρών ομάδων, συνεργασία σε επίπεδο κοινότητας χρηστών, διαρθρωτική συνεργασία, στενά/χαλαρά συνδεδεμένη συνεργασία, συνεργασία με ροή εργασιών, κ.α.
Οι κύριες ταξινομήσεις των τεχνολογιών συνεργαστικής εργασίας είναι: με βάση τον τόπο/χρόνο (time/space), με βάση τα 3C – Communication, Cooperation, Coordination, με βάση τις πέντε λειτουργίες των συνεργατικών συστημάτων, γενικές κατηγορίες κοινωνικής δράσης (theory of social action), με βάση ορισμούς της συνεργασίας (collaboration). Δίνονται παραδείγματα για τα παραπάνω και χρησιμότητα των ταξινομήσεων σε σχέση με το είδος της συνεργατικής εργασίας. 
Λέξεις κλειδιά: time-space matric, 3C model for CSCW, theory of social action. 

Επίγνωση (awareness), Ιδιωτικότητα, αποκάλυψη προσωπικής πληροφορίας (self-disclosure) και εμπιστοσύνη, Κοινό υπόβαθρο (common ground), Διάσταση μεταξύ εργασίας και οφέλους (disparity between work and benefit), Ανάπτυξη κρίσιμης μάζας χρηστών (critical mass), ‘Κατάργηση’ ορίων (border crossing), Παρατήρηση (lurking) ή ενεργός συμμετοχή, Αλλαγή συσχετισμού δυνάμεων, Ο αόρατος συνεργάτης (απομακρυσμένη εργασία, Κοινωνικοί και πολιτικοί παράγοντες, ‘Δομή’ της συνεργασίας, Αποφυγή κακής χρήσης, Η δυσκολία της αξιολόγησης συνεργατικών συστημάτων.

Λέξεις κλειδιά: επίγνωση, ιδιωτικότητα, κοινό υπόβαθρο, κρίσιμη μάζα χρηστών, κ.α.

Οι στόχοι των μελετών συνεργατικής εργασίας είναι η κριτική παρατήρηση της και η εξαγωγή συμπερασμάτων για την αποτελεσματικότητα της. Η συνεργατική εργασία υπό μελέτη μπορεί να περιλαμβάνει τεχνολογία ή όχι (στη δεύτερη περίπτωση προτείνεται εισαγωγή συνεργατικής τεχνολογίας ή βελτίωση υπάρχουσας τεχνολογίας). Αν και έχουν χρησιμοποιηθεί αρκετές θεωρητικές προσεγγίσεις στα συνεργατικά συστήματα (Distributed cognition, Speech act theory, Conversation analysis, Coordination theory, Situated action, Grounded theory), η ενότητα δίνει έμφαση στην εθνογραφία και τη θεωρία δραστηριοτήτων. Εθνογραφία: ενσυναίσθηση, παρατήρηση και παρέμβαση, καταγραφή και μοντελοποίηση, παραδείγματα εθνογράφων και εθνογραφιών. Θεωρία Δραστηριοτήτων: τα συστατικά της δραστηριότητας, τα επίπεδα αφαίρεσης και η σημασία της οπτικής γι αυτά, η δυναμική τους και η σημασία της ιστορικής εξέλιξης αυτών, η αξία της ΘΔ για τη μελέτη της συνεργατικής εργασίας.  

Λέξεις κλειδιά: εθνογραφία, θεωρία δραστηριοτήτων.

Οι μέθοδοι έρευνας-μελέτης της συνεργατικής εργασίας διακρίνονται σε έρευνα στο εργαστήριο και σε μελέτη στο πραγματικό περιβάλλον. Κατά την έρευνα στο εργαστήριο, γίνονται δοκιμές συνεργατικής εργασίας, και συζητούνται θέματα συλλογής δεδομένων, ανάλυσης αλληλεπιδράσεων (interaction analysis), πρωτόκολλα διεξαγωγής δοκιμών, h γενική διαδικασία, κ.α. Η έρευνα στο πραγματικό περιβάλλον περιλαμβάνει μελέτες πεδίου (field studies), μελέτες περίπτωσης (case studies), διαμήκεις μελέτες (longitudinal studies), έρευνες (surveys), πιλοτική λειτουργία και πραγματική χρήση. Δίνονται παραδείγματα για τα παραπάνω από σχετικές ερευνητικές εργασίες. 
Λέξεις κλειδιά: δοκιμές συνεργατικής εργασίας, μελέτες περίπτωσης, μελέτες πεδίου, διαμήκεις μελέτες, έρευνες, πιλοτική συνεργασία. 

Η διάλεξη είναι εισαγωγική στο θέμα της Τεχνολογικά Υποστηριζόμενης Συνεργατικής Μάθησης (Computer supported Collaborative Learning, CSCL). Παρουσιάζεται μια ιστορική αναδρομή στο πεδίο, εκφάνσεις και τεχνολογίες υποστήριξης, η σχέση των τεχνολογιών με παιδαγωγικές προσεγγίσεις, και παραδείγματα μελέτης της συνεργατικής μάθησης από επιστημονικά άρθρα για το θέμα. 

Λέξεις κλειδιά: Βασικές έννοιες, εκφάνσεις και συνώνυμα, ιστορική αναδρομή, παιδαγωγικές προσεγγίσεις και τεχνολογική υποστήριξη, παραδείγματα (μελέτες περίπτωσης). 

Η διάλεξη είναι εισαγωγική για το πεδίο της τεχνολογικά υποστηριζόμενης συνεργατικής σχεδίασης. Παρουσιάζονται βασικές έννοιες, εκφάνσεις της συνεργατικής σχεδίασης σε πεδία της σχεδίασης όπως κατασκευές (πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες), σχεδίαση βιομηχανικών προϊόντων (industrial product design), διαδραστική σχεδίαση (interaction design), καθώς και σε σχέση με τις φάσεις της σχεδιαστικής διαδικασίας (προκαταρκτική / λεπτομερής σχεδίαση). Τέλος, παρουσιάζονται παραδείγματα χρήσης τεχνολογιών συνεργασίας για την υποστήριξη της συνεργατικής σχεδίασης. 

Λέξεις κλειδιά: Βασικές έννοιες, εκφάνσεις και συνώνυμα, ιστορική αναδρομή, πτυχές της σχεδίασης και τεχνολογική υποστήριξη, παραδείγματα (μελέτες περίπτωσης). 

Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα
Επίπεδο: A-

Αρ. Επισκέψεων :  3210
Αρ. Προβολών :  10719