Εισαγωγή στην Αιγυπτιακή Αρχαιολογία [open] (ΚΥΕ-04)

Syllabus Περιεχόμενο - Θεματικές - Στόχοι - Εκπαιδευτικό υλικό

Εισαγωγή στην αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα και γραφή. Παρουσιάζεται η εξέλιξη της αιγυπτιακής γραφής από την πρωτογραφή της Προδυναστικής περιόδου στα ιερογλυφικά, αναλύονται οι βασικές αρχές και τα ειδοποιά στοιχεία της αιγυπτιακής γλώσσας του Μέσου Βασιλείου (κατηγορίες σημείων και στρατηγικές ανάγνωσης), ενώ αξιολογείται η διάδρασηγραφής και τέχνης. Δίνεται, τέλος, μια συνοπτική παρουσίαση της ιστορίας της αποκρυπτογράφησης

Εισαγωγή στις ταφικές πρακτικές και τη νεκρική ιδεολογία των αρχαίων Αιγυπτίων. Παρουσιάζονται οι βασικοί άξονες της νεκρικής ιδεολογίας, περιγράφεται η έννοια του άλλου κόσμου και οι βασικές υποστάσεις της ύπαρξης, ενώ αναλύονται συνοπτικά βασικές μέθοδοι διατήρησης της υπόστασης στη μεταθανάτια ζωή. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην τεχνική της ταρίχευσης και στις ιδιαίτερες νεκρικές τελετουργίες που συνόδευαν την ταφή του νεκρού.

Εισαγωγή στις ταφικές πρακτικές και τη νεκρική ιδεολογία των αρχαίων Αιγυπτίων. Παρουσιάζονται οι βασικοί άξονες της νεκρικής ιδεολογίας, περιγράφεται η έννοια του άλλου κόσμου και οι βασικές υποστάσεις της ύπαρξης, ενώ αναλύονται συνοπτικά βασικές μέθοδοι διατήρησης της υπόστασης στη μεταθανάτια ζωή. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην τεχνική της ταρίχευσης και στις ιδιαίτερες νεκρικές τελετουργίες που συνόδευαν την ταφή του νεκρού.

Εισαγωγή στην εξέλιξη και την τυπολογία της βασιλικής ταφικής αρχιτεκτονικής του Παλαιού Βασιλείου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εξέλιξη και τον συμβολισμό του μασταμπά τάφου και της πυραμιδικής κατασκευής μέσα από την περιγραφή και ανάλυση αντιπροσωπευτικών βασιλικών μνημείων: μασταμπά τάφους της Αρχαϊκής περιόδου, πυραμιδικό σύνολο του Ζοσέρ (Τρίτη Δυναστεία), Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας (Τέταρτη Δυναστεία), νεκρικοί ναοί των πυραμιδικών συνόλων της Γκίζας. Τέλος, αναλύεται ο χαρακτήρας και ρόλος της μεγάλης σφίγγας στο πυραμιδικό σύνολο του Χεφρήνου.

Εισαγωγή στην εξέλιξη και την τυπολογία της βασιλικής ταφικής αρχιτεκτονικής του Παλαιού Βασιλείου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εξέλιξη και τον συμβολισμό του μασταμπά τάφου και της πυραμιδικής κατασκευής μέσα από την περιγραφή και ανάλυση αντιπροσωπευτικών βασιλικών μνημείων: μασταμπά τάφους της Αρχαϊκής περιόδου, πυραμιδικό σύνολο του Ζοσέρ (Τρίτη Δυναστεία), Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας (Τέταρτη Δυναστεία), νεκρικοί ναοί των πυραμιδικών συνόλων της Γκίζας. Τέλος, αναλύεται ο χαρακτήρας και ρόλος της μεγάλης σφίγγας στο πυραμιδικό σύνολο του Χεφρήνου.

Παρουσίαση των βασιλικών τάφων του Νέου Βασιλείου στην Κοιλάδα των Βασιλέων (Θήβες, Νότια Αίγυπτος). Περιγράφεται η τυπολογική τους εξέλιξη και η θέση τους στην Κοιλάδα και αναλύονται τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά και εικονογραφικά χαρακτηριστικά τους. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο πλούσιο θεματολόγιο (Κοσμογραφίες του Άδη) που κοσμεί τα τοιχώματα των τάφων και περιγράφεται ο ιδιαίτερος συμβολισμός τους.

Παρουσίαση των βασιλικών τάφων του Νέου Βασιλείου στην Κοιλάδα των Βασιλέων (Θήβες, Νότια Αίγυπτος). Περιγράφεται η τυπολογική τους εξέλιξη και η θέση τους στην Κοιλάδα και αναλύονται τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά και εικονογραφικά χαρακτηριστικά τους. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο πλούσιο θεματολόγιο (Κοσμογραφίες του Άδη) που κοσμεί τα τοιχώματα των τάφων και περιγράφεται ο ιδιαίτερος συμβολισμός τους.

Παρουσίαση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών, της εξέλιξης και του θεματολογίου της αιγυπτιακής τέχνης. Αναλύονται αντιπροσωπευτικά δείγματα και μνημεία της καλλιτεχνικής δημιουργίας των αρχαίων Αιγυπτίων και από τις τρεις βασικές περιόδους της φαραωνικής ιστορίας (Παλαιό, Μέσο, Νέο Βασίλειο) και επισημαίνονται οι ξεχωριστές σχολές.

Εισαγωγή στην ναϊκή αρχιτεκτονική της αρχαίας Αιγύπτου μέσα από την παρουσίαση των νεκρικών ναών της φαραωνικής περιόδου. Περιγράφεται η εξέλιξη και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και επισημαίνεται ο ιδιαίτερος ρόλος και συμβολισμός τους στη λατρεία του Φαραώ. Εξετάζεται ο νεκρικός ναός του Μυκερίνου από το Παλαιό Βασίλειο, ο ναός του Μεντουχότεπ από το Μέσο Βασίλειο και οι ναοί των Χατσεψούτ, Σέθου Α΄ και Ραμσή Β΄ (Άμπου Σίμπελ) από το Νέο Βασίλειο. Ο σπουδαστής εισάγεται, τέλος, σε βασικές έννοιες αιγυπτιακής ναοδομίας και θρησκευτικού συμβολισμού, οι οποίες αναλύονται ενδελεχώς σε αντίστοιχα μαθήματα της Κατεύθυνσης Αρχαιολογίας.

Αναπαραστάσεις του Μπες και της Σεχμέτ - επιδράσεις στη λαϊκή λατρεία