Παρουσίαση/Προβολή

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες θα πρέπει είναι σε θέση να εκθέτουν με κριτικό τρόπο α) τις φιλοσοφικές καταβολές της σκέψης του Μαρξ και την πορεία της από τη νεανική περίοδο των αρχών της δεκαετίας του 1840 μέχρι την ώριμη ανάλυση του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής· β) τις κυριότερες πλευρές της μαρξικής ανάλυσης της νεωτερικής καπιταλιστικής κοινωνίας, με αναφορά σε βασικές έννοιες και θεωρητικά σχήματα· γ) τα κυριότερα στοιχεία της μαρξικής αντίληψης για την ιστορία· δ) την πολιτική σκέψη του Μαρξ, όπως αποτυπώνεται τόσο στα νεανικά γραπτά όσο και στα ώριμα κείμενά του. Επίσης θα πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν αφενός την περιπλοκότητα και τις εσωτερικές εντάσεις του μαρξικού έργου και αφετέρου τις διαφορές μεταξύ των μετέπειτα ερμηνειών, αναλόγως με τα σημεία της μαρξικής θεωρίας στα οποία δίνουν έμφαση.

Το μάθημα χωρίζεται στις εξής θεματικές:

1. Η μαρξική έννοια της κριτικής: από την κριτική της πολιτικής στην κριτική της πολιτικής οικονομίας.
2. Αλλοτρίωση και ιδιοκτησία: η προβληματική των Οικονομικών και φιλοσοφικών Χειρογράφων του 1844.
3. Οι αντιφάσεις της νεωτερικής κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας.
4. Η μαρξική θεωρία της ιστορίας.
5. Η πολιτική χειραφέτηση και τα όριά της.

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

Πρωτογενής

- K. Marx, Κριτική της εγελιανής φιλοσοφίας του κράτους και του δικαίου, μτφρ. Μπ. Λυκούδης, Παπαζήση, Αθήνα 1978

- Κ. Μarx, Κείμενα από τη δεκαετία του 1840. Μια ανθολογία, επιλ.-μτφρ.-εισ. Θ. Γκιούρας, ΚΨΜ, Αθήνα 2014

- K. Marx, Κείμενα από τη δεκαετία του 1850. Μια ανθολογία, επιλ.-μτφρ.-εισ. Θ. Γκιούρας, ΚΨΜ, Αθήνα 2018

- Κ. Μarx, Το Κεφάλαιο, Ι, μτφρ. Π. Μαυρομάτης, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1986

- Κ. Μarx, Grundrisse, Ι-ΙΙΙ, προλ.-μτφρ.-σημ. Δ. Διβάρης, Στοχαστής, Αθήνα 1989-1992

- Κ. Μarx, Κριτική της πολιτικής οικονομίας, μτφρ. Χρήστος Μπαλωμένος, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2011

- K. Marx, O εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία, προλ.-μτφρ. Π. Σκούφης, Θεμέλιο, Αθήνα 2014

- Κ. Μarx, Fr. Engels, H Γερμανική Ιδεολογία, Ι, ΙΙ, μτφρ. Φιλίνης, Gutenberg, Αθήνα χ.χ.

Δευτερογενής

- M. Abensour, Η δημοκρατία ενάντια στο κράτος. Ο Μαρξ και η μακιαβελική στιγμή, μτφρ.-εισ. Β. Ιακώβου, Στάσει Εκπίπτοντες, Αθήνα 2019

- Ε. Balibar, Η φιλοσοφία του Μαρξ, μτφρ. Α. Στυλιανού, Νήσος, Αθήνα 1999

- Ι. Meszaros, Η θεωρία του Μαρξ για την αλλοτρίωση, μτφρ. Ε. Κωνσταντέλου, προλ. Γ. Μερτίκας, Κουκκίδα, Αθήνα 2016

- Γ. Φαράκλας, Η λογική του κεφαλαίου. Μια κριτική εισαγωγή στη σκέψη του Μαρξ και του Βέμπερ, Εστία, Αθήνα 2018

Αποσπάσματα από τα παραπάνω κείμενα του Μαρξ αναρτώνται στην ιστοσελίδα του μαθήματος (στην πλατφόρμα του OpenEclass) και μελετώνται κατά τη διάρκεια του εξαμήνου.

Τρόπος αξιολόγησης

Γραπτή τελική εξέταση. Στην εξέταση δίνονται δύο ερωτήματα και δύο αποσπάσματα από τα κείμενα που έχουμε μελετήσει κατά τη διάρκεια του εξαμήνου. Οι φοιτητές/τριες καλούνται να απαντήσουν ένα ερώτημα και να αναλύσουν και να σχολιάσουν ένα απόσπασμα.

Σε φοιτητές/τριες που παρακολουθούν τις παραδόσεις δίνεται δυνατότητα εκπόνησης εργασίας (40% του τελικού βαθμού). Οι φοιτητές/τριες που ενδιαφέρονται να εκπονήσουν εργασία, θα πρέπει να το δηλώσουν στη διδάσκουσα το αργότερο μέχρι το τέλος της 7ης εβδομάδας των μαθημάτων.