Μάθημα : Εισαγωγή στην Αιγυπτιακή Αρχαιολογία [open]
Κωδικός : TMS157
ΚΥΕ-04 - Παναγιώτης Κουσούλης
Περιγραφή Μαθήματος
Το μάθημα εισάγει τον/ην σπουδαστή/ρια στις βασικές δομές του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού, μέσα από μια συνοπτική αλλά εμπεριστατωμένη καταγραφή των σημαντικότερων ανακαλύψεων και επιτευγμάτων τηςαιγυπτιολογικής επιστήμης. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη φαραωνική νεκρική ιδεολογία και πρακτική, τη συνακόλουθη νεκρική μνημειακή αρχιτεκτονική (μασταμπά τάφοι της αρχαϊκής περιόδου, πυραμίδες του Παλαιού Βασιλείου, λαξευτοί τάφοι του Νέου Βασιλείου), καθώς και στις διαφορετικές εκφάνσεις και τεχνοτροπίες της αιγυπτιακής τέχνης (ανάγλυφο, ζωγραφική, αγαλματοποιία). Πιο συγκεκριμένα, το μάθημα περιλαμβάνει τις ακόλουθες θεματικές (ενδεικτικές): 1. Γνωριμία με τη Χώρα του Νείλου και την επιστήμη της Αιγυπτιολογίας, 2. Εισαγωγή στην αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα και γραφή (ιερογλυφικά), 3. Εισαγωγή στα ταφικά έθιμα και τις νεκρικές πρακτικές των αρχαίων Αιγυπτίων, 4. Εισαγωγή στη βασιλική ταφική αρχιτεκτονική του Παλαιού και Νέου Βασιλείου, 5. Εισαγωγή στην αιγυπτιακή τέχνη, και 6. Εισαγωγή στη θρησκευτική ναοδομία.
-
Μαθησιακοί στόχοι
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι σπουδαστές/ριες θα γνωρίζουν:
- σημαντικές εκφάνσεις του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού,
- βασικά μνημεία και υλικά κατάλοιπα της φαραωνικής περιόδου (3η και 2η χιλιετία π.Χ.),
- τους κυριότερους σταθμούς και τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στην εξελικτική πορεία της αιγυπτιολογίας,
- βασικές πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές,
- διαφορετικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις στην ιστορία και την αρχαιολογία της αρχαίας Νειλοχώρας.
Βιβλιογραφία
- J. Baines, J. Malek, Cultural Atlas of Ancient Egypt, New York, 2000.
- K. Bard, Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt, London, 1999.
- N. Grimal, History of Ancient Egypt, Oxford, 1992.
- S. Quirke, Ancient Egyptian Religion, London, 2000.
- S. Ikram, The Mummy in Ancient Egypt, London, 1998.
- M. Lehner, The Complete Pyramids, London, 2000.
- D. Redford (ed.), The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt, 3 vols., Oxford, 2001.
- H. Schafer, Principles of Egyptian Art, Oxford, 2002.
- J. Taylor, Death and the Afterlife in Ancient Egypt, London, 2001.
- R. Wilkinson, The Complete Temples of Ancient Egypt, London, 2000.
Προτεινόμενα συγγράμματα
- Π. Κουσούλης, Αναζητώντας την Αιώνια Ζωή: Θάνατος και Ταρίχευση στην αρχαία Αίγυπτο, Αρχέτυπο-Μεταεκδοτική, Θεσσαλονίκη, 2004.
- Π. Κουσούλης, Αιγυπτιακή Αρχαιολογία Ι: τα Μεγάλα Βασίλεια, Παπαζήση, Αθήνα, 2014.
- Ι.S. Εdwards, Οι Πυραμίδες της Αιγύπτου, Αθήνα, 2002.
Εισαγωγή στην αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα και γραφή. Παρουσιάζεται η εξέλιξη της αιγυπτιακής γραφής από την πρωτογραφή της Προδυναστικής περιόδου στα ιερογλυφικά, αναλύονται οι βασικές αρχές και τα ειδοποιά στοιχεία της αιγυπτιακής γλώσσας του Μέσου Βασιλείου (κατηγορίες σημείων και στρατηγικές ανάγνωσης), ενώ αξιολογείται η διάδρασηγραφής και τέχνης. Δίνεται, τέλος, μια συνοπτική παρουσίαση της ιστορίας της αποκρυπτογράφησης.
Λέξεις κλειδιά: Ιερογλυφικά, ιερατικά, δημώδη αιγυπτιακά, κοπτικά, σημεία, ταξόγραμμα, φωνόγραμμα, πρωτογραφή, αποκρυπτογράφηση
Εισαγωγή στις ταφικές πρακτικές και τη νεκρική ιδεολογία των αρχαίων Αιγυπτίων. Παρουσιάζονται οι βασικοί άξονες της νεκρικής ιδεολογίας, περιγράφεται η έννοια του άλλου κόσμου και οι βασικές υποστάσεις της ύπαρξης, ενώ αναλύονται συνοπτικά βασικές μέθοδοι διατήρησης της υπόστασης στη μεταθανάτια ζωή. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην τεχνική της ταρίχευσης και στις ιδιαίτερες νεκρικές τελετουργίες που συνόδευαν την ταφή του νεκρού.
Λέξεις κλειδιά: Νεκρική ιδεολογία, ταφικές πρακτικές, Ντουάτ, Μπα, Κα, Σουτ, σώμα, σκιά, πνεύμα, τάφος, τελετή, ουσάμπτι, ταρίχευση, κανωπικά αγγεία.
Εισαγωγή στην εξέλιξη και την τυπολογία της βασιλικής ταφικής αρχιτεκτονικής του Παλαιού Βασιλείου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εξέλιξη και τον συμβολισμό του μασταμπά τάφου και της πυραμιδικής κατασκευής μέσα από την περιγραφή και ανάλυση αντιπροσωπευτικών βασιλικών μνημείων: μασταμπά τάφους της Αρχαϊκής περιόδου, πυραμιδικό σύνολο του Ζοσέρ (Τρίτη Δυναστεία), Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας (Τέταρτη Δυναστεία), νεκρικοί ναοί των πυραμιδικών συνόλων της Γκίζας. Τέλος, αναλύεται ο χαρακτήρας και ρόλος της μεγάλης σφίγγας στο πυραμιδικό σύνολο του Χεφρήνου.
Λέξεις κλειδιά: Παλαιό Βασίλειο, μασταμπά τάφος, βαθμιδωτή πυραμίδα, μεγάλη πυραμίδα, Χέοπας, Χεφρήνος, Μυκερίνος, μεγάλη σφίγγα της Γκίζας
Παρουσίαση των βασιλικών τάφων του Νέου Βασιλείου στην Κοιλάδα των Βασιλέων (Θήβες, Νότια Αίγυπτος). Περιγράφεται η τυπολογική τους εξέλιξη και η θέση τους στην Κοιλάδα και αναλύονται τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά και εικονογραφικά χαρακτηριστικά τους. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο πλούσιο θεματολόγιο (Κοσμογραφίες του Άδη) που κοσμεί τα τοιχώματα των τάφων και περιγράφεται ο ιδιαίτερος συμβολισμός τους.
Λέξεις κλειδιά: Νέο Βασίλειο, Θήβες, Κοιλάδα των Βασιλέων, λαξευτός τάφος, κοσμογραφίες του Άδη, Αμντουάτ, Βιβλίο των Πυλών.
Παρουσίαση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών, της εξέλιξης και του θεματολογίου της αιγυπτιακής τέχνης. Αναλύονται αντιπροσωπευτικά δείγματα και μνημεία της καλλιτεχνικής δημιουργίας των αρχαίων Αιγυπτίων και από τις τρεις βασικές περιόδους της φαραωνικής ιστορίας (Παλαιό, Μέσο, Νέο Βασίλειο) και επισημαίνονται οι ξεχωριστές σχολές.
Λέξεις κλειδιά: Τέχνη, ανάγλυφο, ειδώλιο, άγαλμα, εικονογραφία, μικροτεχνία, τέχνη Αμάρνας περιόδου, Ακενατών.
Εισαγωγή στην ναϊκή αρχιτεκτονική της αρχαίας Αιγύπτου μέσα από την παρουσίαση των νεκρικών ναών της φαραωνικής περιόδου. Περιγράφεται η εξέλιξη και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και επισημαίνεται ο ιδιαίτερος ρόλος και συμβολισμός τους στη λατρεία του Φαραώ. Εξετάζεται ο νεκρικός ναός του Μυκερίνου από το Παλαιό Βασίλειο, ο ναός του Μεντουχότεπ από το Μέσο Βασίλειο και οι ναοί των Χατσεψούτ, Σέθου Α΄ και Ραμσή Β΄ (Άμπου Σίμπελ) από το Νέο Βασίλειο. Ο σπουδαστής εισάγεται, τέλος, σε βασικές έννοιες αιγυπτιακής ναοδομίας και θρησκευτικού συμβολισμού, οι οποίες αναλύονται ενδελεχώς σε αντίστοιχα μαθήματα της Κατεύθυνσης Αρχαιολογίας.
Λέξεις κλειδιά:ναοδομία, αρχιτεκτονικός συμβολισμός, νεκρικός ναός, Μυκερίνος, Μεντουχότεπ, Θήβες, Χατσεψούτ, Σέθος, Ραμσής Β΄, Άμπου Σίμπελ.
Syllabus, Περιεχόμενο - θεματικές - στόχοι, Εκπαιδευτικό υλικό
Λέξεις κλειδιά: syllabus
Αναπαραστάσεις του Μπες και της Σεχμέτ - επιδράσεις στη λαϊκή λατρεία
Λέξεις κλειδιά: Μπες, Σεχμέτ, λαϊκή, λατρεία
Ημερολόγιο
Ανακοινώσεις
Όλες...- - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 10937
Αρ. Προβολών : 43049