Πολιτικές ιδεολογίες και ευρωπαϊκή ενοποίηση [open]

Γρηγορίου Παναγιώτης

Περιγραφή

Σκοπός του σεμιναρίου είναι η μελέτη της στάσης που κράτησαν απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενοποίηση τα διαφορετικά πολιτικά και ιδεολογικά ρεύματα. Αυτό θα βοηθήσει τις φοιτήτριες και τους φοιτητές να αντιληφθούν καλύτερα τις πολιτικές και ιδεολογικές αντιπαραθέσεις που συνόδευσαν και συνοδεύουν την πορεία προς την Ενωμένη Ευρώπη. Επιπλέον, θα τους επιτρέψει να προσεγγίσουν την Ευρωπαϊκή Ενοποίηση ως μια σύνθετη και αναγκαστικά αντιφατική κοινωνική και πολιτική διεργασία.

 

Η διαδικασία της Ευρωπαϊκή Ενοποίησης δεν ήταν ποτέ μια ενιαία και γραμμική διαδικασία. Τα διαφορετικά πολιτικά ρεύματα και ιδεολογίες που αναπτύχθηκαν στον Ευρωπαϊκή χώρο επηρέασαν την εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, σφράγισαν τις μεγάλες πολιτικές συγκρούσεις που τη διαπέρασαν, αλλά και με τη σειρά τους καθορίστηκαν από τη διαδικασία της Ενοποίησης και την κατεύθυνση που πήρε. Άρα, η από κοινού μελέτη των μεγάλων ερωτημάτων που έθεσε η διαδικασία της Ευρωπαϊκή Ενοποίησης και των διαφορετικών πολιτικών ιδεολογιών και

Περισσότερα  
CC - Αναφορά Δημιουργού
Περιεχόμενο μαθήματος

1) Σχέσεις πολιτικών ιδεολογιών με Ευρωπαϊκή Ενοποίηση

( Η σημασία της εξέλιξης της  Ευρωπαϊκής ιθαγένειας και της ιδιότητας του πολίτη στην  Ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία)

2) Ευρωπαϊκή ιθαγένεια και θεμελιώδη δικαιώματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση

 

3) Η Ευρώπη των πολιτών μετά το 1984 ( Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Fontainebleau)

 

4) O Ευρωπαίος πολίτης και η εξάλειψη του δημοκρατικού ελλείματος  στην διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση

 

5) Οι αρχές της δημοκρατίας στην έννομη τάξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

 

6) Η δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπό το φώς του σχεδίου της συνταγματικής συνθήκης

 

7) Το κοινό Ευρωπαϊκό συμφέρον και η προοπτική ομοσπονδίωσης του Ευρωπαϊκού συστήματος λήψης αποφάσεων

 

8) Προβλήματα της ομοσπονδιακής προοπτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης

 

9) Η Ελλάδα και η δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση

 

10) H Ευρωπαϊκή δημοκρατία υπό την πίεση του μεταναστευτικού φαινομένου των Αραβικών χωρών

 

11) Συζήτηση με βάση την παρουσίαση εργασιών

α) Το ναζιστικό σχέδιο ενοποίησης της Ευρώπης του Χίτλερ και το ολοκαύτωμα

β) Η ακροδεξιά και η Ευρωπαϊκή ενοποίηση στη σύγχρονη Ευρώπη

Μαθησιακοί στόχοι

 Απόκτηση βασικών γνώσεων γύρω από τον ιδεολογικό χαρακτήρα που πλαισιώνει την ευρωπαϊκή ενοποίηση καθώς και τα πολιτικά σχήματα που εκφράζουν τον αντίστοιχο πολιτικό λόγο σε επίπεδο λειτουργίας των οργάνων της ευρωπαϊκού θεσμικού συστήματος.

Προαπαιτούμενα

Προαπαιτούμενο μάθημα : Ευρωπαϊκοί θεσμοί (1ο έτος, Β’ εξάμηνο)

Βιβλιογραφία
  1. Dusan Sidjanski, Η ομοσπονδίωση της Ευρώπης, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, 1999

      2.  Joachim Raschke, Τα πολιτικά κόμματα της Δυτικής Ευρώπης, Τόμοι 1 και 2, Εκδόσεις Επίκεντρο, Αθήνα,2005

Ενότητες

Στην πρώτη και δεύτερη ενότητα δίνεται έμφαση στην έννοια της ευρωπαϊκής ιθαγένειας. Εδώ κυριαρχεί η αναζήτηση των νομικών δεσμών μεταξύ πολίτη της ΕΕ (πρωταρχικά πολίτη κράτους μέλους ΕΕ) και της έννομης τάξης της ΕΕ. Μέσα από αυτή την σχέση διαμορφώνονται κυρίως τα θεμελιώδη δικαιώματα του ευρωπαίου πολίτη, που προστατεύονται από το νομικό (Δικαστήριο ΕΕ, Ευρωπαϊκός Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων) και πολιτικό σύστημα της ΕΕ.

Στην πρώτη και δεύτερη ενότητα δίνεται έμφαση στην έννοια της ευρωπαϊκής ιθαγένειας. Εδώ κυριαρχεί η αναζήτηση των νομικών δεσμών μεταξύ πολίτη της ΕΕ (πρωταρχικά πολίτη κράτους μέλους ΕΕ) και της έννομης τάξης της ΕΕ. Μέσα από αυτή την σχέση διαμορφώνονται κυρίως τα θεμελιώδη δικαιώματα του ευρωπαίου πολίτη, που προστατεύονται από το νομικό (Δικαστήριο ΕΕ, Ευρωπαϊκός Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων) και πολιτικό σύστημα της ΕΕ.

Η Τρίτη και η Τετάρτη ενότητα επικεντρώνονται στην μελέτη της έννοιας του ευρωπαίου πολίτη. Πρόκειται για την παρακολούθηση της ιστορικής εξέλιξης της σχέσης των πολιτών των κρατών μελών (αρχικά) με το ευρωπαϊκό θεσμικό και πολιτικό σύστημα και κατ’επέκταση των δικαιωμάτων που αφορούν στην άμεση προστασία των πολιτών από αυτό το σύστημα. Επίσης, η σχέση του προσώπου (ατόμου) ως καταναλωτή (μέλους της κοινής/ενιαίας εσωτερικής αγοράς) και στη συνέχεια ως πολίτη με την οργάνωση και λειτουργία του κοινοτικού φαινομένου. Ειδικότερο ενδιαφέρον εκδηλώνεται στο επίπεδο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, που είναι και το κομβικό σημείο των διαδικασιών εκδημοκρατισμού του ενωσιακού συστήματος και της ανάπτυξης των δεδομένων της συμμετοχικής δημοκρατίας έναντι των παραδοσιακών δομών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.

Η Τρίτη και η Τετάρτη ενότητα επικεντρώνονται στην μελέτη της έννοιας του ευρωπαίου πολίτη. Πρόκειται για την παρακολούθηση της ιστορικής εξέλιξης της σχέσης των πολιτών των κρατών μελών (αρχικά) με το ευρωπαϊκό θεσμικό και πολιτικό σύστημα και κατ’επέκταση των δικαιωμάτων που αφορούν στην άμεση προστασία των πολιτών από αυτό το σύστημα. Επίσης, η σχέση του προσώπου (ατόμου) ως καταναλωτή (μέλους της κοινής/ενιαίας εσωτερικής αγοράς) και στη συνέχεια ως πολίτη με την οργάνωση και λειτουργία του κοινοτικού φαινομένου. Ειδικότερο ενδιαφέρον εκδηλώνεται στο επίπεδο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, που είναι και το κομβικό σημείο των διαδικασιών εκδημοκρατισμού του ενωσιακού συστήματος και της ανάπτυξης των δεδομένων της συμμετοχικής δημοκρατίας έναντι των παραδοσιακών δομών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.

Στο πλαίσιο της πέμπτης ενότητας προσεγγίζεται η επιρροή που ασκεί η ενσωμάτωση ων δημοκρατικών αρχών της ισότητας, της αλληλεγγύης, της ίσης μεταχείρισης, του κράτους δικαίου, του εν γένει σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών στην ενωσιακή έννομη τάξη. Επίσης, προσεγγίζεται η αμοιβαία επιρροή που ασκείται μεταξύ της ευρωπαϊκής συνταγματικής τάξης και των συγκλινουσών εθνικών συνταγματικών τάξεων των κρατών μελών.

Ειδικότερα, στην έκτη ενότητα, επιλέγεται η ανάλυση των τάσεων και διαδικασιών εκδημοκρατισμού του ενωσιακού συστήματος λήψης αποφάσεων με την ενεργοποίηση της αμεσότερης συμμετοχής του ευρωπαίου πολίτη.

Η έβδομη ενότητα προσεγγίζει τις συνθήκες διαμόρφωσης του κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος καθώς και τις προϋποθέσεις αναγνώρισης και σεβασμού του. Ένα τέτοιο συμφέρον πρέπει να αποφύγει την εξάρτηση του από εθνικές διαδικασίες και κυρίως από προτεραιότητες εθνικών συμφερόντων.

Ιδιαίτερη σημασία παρουσιάζει, στο πλαίσιο της όγδοης ενότητας, η διαμόρφωση ενός υπερεθνικού συστήματος λήψης αποφάσεων, με δημοκρατική όμως νομιμοποίηση. Κυρίαρχη είναι η θέση σε μια τέτοια περίπτωση των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων, που τείνουν να αναπτύσσονται σε μια ομοσπονδιακή βάση (αυτή των ευρωπαϊκών κομμάτων αλλά και των πολιτικών ομάδων, που οργανώνονται και λειτουργούν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου). Με τον τρόπο αυτό προκαλούνται ιδεολογικές και πολιτικές συγκλίσεις και συνέργειες μεταξύ των ευρωπαϊκών πολιτικών δυνάμεων, που δεν ανήκουν σε κοινούς ιδεολογικούς χώρους (πχ Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα- Ευρωπαίοι Φιλελεύθεροι και Δημοκράτες).

Η ενάτη ενότητα αφιερώνεται στον βαθμό επιρροής του εκδημοκρατισμού στον ενωσιακό χώρο προς την ελληνική έννομη τάξη αλλά και την ελληνική πολιτική ζωή. Έμφαση δίνεται στις περιπτώσεις της σχέσης της ελληνικής κοινωνίας και ελληνικής πολιτικής τάξης με ειδικά ζητήματα, όπως αυτό της κοινοτικοποίησης της Συνθήκης του Schengen (1999) ή της εφαρμογής του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ευρωπαίου Πολίτη (2009) ή ακόμη της διεύρυνσης των δικαιωμάτων που απολαύουν οι έλληνες πολίτες (ως ευρωπαίοι πολίτες) μετά την θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισσαβώνας. Όμως δίνεται έμφαση και στην πραγματική γνώση των δικαιωμάτων και των δυνατοτήτων που παράγονται για τον έλληνα πολίτη από τις τελευταίες θεσμικές εξελίξεις που συνοδεύουν την ιδιότητα του ευρωπαίου πολίτη.

Η δέκατη ενότητα παρουσιάζει ιδιαίτερα στοιχεία της σχέσης της ευρωπαϊκής δημοκρατίας με την ανάπτυξη αντίστοιχων δημοκρατικών αρχών και νοοτροπιών στις κοινωνίες των αραβικών χωρών, με την ευκαιρία των λαϊκών εξεγέρσεων που σημειώθηκαν εκεί την τελευταία πενταετία. Φυσικά, οι κοινωνικές και πολιτικές ανακατατάξεις κατέστησαν μάλλον έκρυθμη την εσωτερική πολιτική, κοινωνική, οικονομική και νομική τάξη με αποτέλεσμα ανεξέλεγκτες εξελίξεις και επιπλέον την μαζική εγκατάλειψη αυτών των χωρών και την αναζήτηση διεξόδων μέσω μετανάστευσης και αναζήτησης ασύλου.

Τέλος, η ενδέκατη ενότητα προσεγγίζει τόσο το ναζιστικό γερμανικό σχέδιο περί ενοποίησης της Ευρώπης και την απαξίωση της ανθρώπινης προσωπικότητας (ολοκαύτωμα, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας), όσο την αύξηση της πολιτικής και κοινωνικής δύναμης φασιστικών και ναζιστικών μορφωμάτων στην Ευρώπη, λόγω κυρίως της μακροχρόνιας κρίσης που ταλαιπωρεί τις ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες, χωρίς κανένα θετικό σημάδι για ανάκαμψη.   

Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα
Επίπεδο: A+

Αρ. Επισκέψεων :  3525
Αρ. Προβολών :  15329