Σλαβικοί λαοί στα Βαλκάνια, 15ος-18ος αι. [open] (Ι-232)
Ελένη Γκαρά
Με την παγίωση της οθωμανικής κυριαρχίας στα Βαλκάνια, η οποία επέφερε την κατάλυση των μεσαιωνικών σλαβικών βασιλείων, σχεδόν όλοι οι νοτιοσλαβικοί πληθυσμοί ενσωματώνονται σε ένα κρατικό μόρφωμα, την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Εντάσσονται σε έναν ενιαίο πολιτισμικό χώρο και ακολουθούν κοινή ιστορική πορεία, η οποία διαφέρει σημαντικά από εκείνη των νοτιοσλαβικών πληθυσμών που βρίσκονται υπό την εξουσία των Βενετών και των Αψβούργων. Παράλληλα, η πρόοδος του εξισλαμισμού επιφέρει την πολιτισμική διαφοροποίηση σημαντικού τμήματος των υπό οθωμανική κυριαρχία νοτιοσλαβικών πληθυσμών ήδη από τον 16ο αιώνα, ενώ η αψβουργική πολιτική οδηγεί τον 18ο στη δημιουργία ενός ιδιότυπου χώρου όσμωσης των Νοτιοσλάβων στη μεθόριο των δύο κρατών. Αντικείμενο του μαθήματος είναι η επισκόπηση της ιστορίας, της κοινωνίας και των πολιτισμικών παραδόσεων των σλαβόφωνων πληθυσμών στις υπό οθωμανική κυριαρχία περιοχές, καθώς και στη μεθόριο με τους Βενετούς και τους Αψβούργους, από την οθωμανική κατάκτηση των Βαλκανίων μέχρι τη Σερβική Εξέγερση (1804) και την αυτονόμηση της Σερβίας.
Με την παγίωση της οθωμανικής κυριαρχίας στα Βαλκάνια, η οποία επέφερε την κατάλυση των μεσαιωνικών σλαβικών βασιλείων, σχεδόν όλοι οι νοτιοσλαβικοί πληθυσμοί ενσωματώνονται σε ένα κρατικό μόρφωμα, την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Εντάσσονται σε έναν ενιαίο πολιτισμικό χώρο και ακολουθούν κοινή ιστορική πορεία, η οποία διαφέρει σημαντικά από εκείνη των νοτιοσλαβικών πληθυσμών που βρίσκονται υπό την εξουσία των Βενετών και των Αψβούργων. Παράλληλα, η πρόοδος του εξισλαμισμού επιφέρει την πολιτισμική διαφοροποίηση σημαντικού τμήματος των υπό οθωμανική κυριαρχία νοτιοσλαβικών πληθυσμών ήδη από τον 16ο αιώνα, ενώ η αψβουργική πολιτική οδηγεί τον 18ο στη δημιουργία ενός ιδιότυπου χώρου όσμωσης των Νοτιοσλάβων στη μεθόριο των δύο κρατών. Αντικείμενο του μαθήματος είναι η επισκόπηση της ιστορίας, της κοινωνίας και των πολιτισμικών παραδόσεων των σλαβόφωνων πληθυσμών στις υπό οθωμανική κυριαρχία περιοχές, καθώς και στη μεθόριο με τους Βενετούς και τους Αψβούργους, από την οθωμανική κατάκτηση τω
Με την παγίωση της οθωμανικής κυριαρχίας στα Βαλκάνια, η οποία επέφερε την κατάλυση των μεσαιωνικών σλαβικών βασιλείων, σχεδόν όλοι οι νοτιοσλαβικοί πληθυσμοί ενσωματώνονται σε ένα κρατικό μόρφωμα, την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Εντάσσονται σε έναν ενιαίο πολιτισμικό χώρο και ακολουθούν κοινή ιστορική πορεία, η οποία διαφέρει σημαντικά από εκείνη των νοτιοσλαβικών πληθυσμών που βρίσκονται υπό την εξουσία των Βενετών και των Αψβούργων. Παράλληλα, η πρόοδος του εξισλαμισμού επιφέρει την πολιτισμική διαφοροποίηση σημαντικού τμήματος των υπό οθωμανική κυριαρχία νοτιοσλαβικών πληθυσμών ήδη από τον 16ο αιώνα, ενώ η αψβουργική πολιτική οδηγεί τον 18ο στη δημιουργία ενός ιδιότυπου χώρου όσμωσης των Νοτιοσλάβων στη μεθόριο των δύο κρατών. Αντικείμενο του μαθήματος είναι η επισκόπηση της ιστορίας, της κοινωνίας και των πολιτισμικών παραδόσεων των σλαβόφωνων πληθυσμών στις υπό οθωμανική κυριαρχία περιοχές, καθώς και στη μεθόριο με τους Βενετούς και τους Αψβούργους, από την οθωμανική κατάκτηση τω
Περίγραμμα
Διδάσκουσα
Ελένη Γκαρά
Μόνιμη Επίκουρη Καθηγήτρια
Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας
Web: http://www.sa.aegean.gr/iridion/html/staff_biogr.php?id=22
Μαθησιακοί στόχοι
Το μάθημα αποσκοπεί στην εξοικείωση των φοιτητών με την ιστορία, τις κοινωνικές πραγματικότητες και τις πολιτισμικές παραδόσεις των σλαβικών πληθυσμών των Βαλκανίων στους πρώιμους νεότερους χρόνους. Συγκεκριμένα, οι φοιτητές που μελετούν την ύλη:
- αποκτούν νέες γνώσεις για τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις στις σλαβικές περιοχές των Βαλκανίων υπό οθωμανική και αψβουργική κυριαρχία,
- αποκτούν νέες γνώσεις για τις νοτιοσλαβικές κοινωνίες και τις πολιτισμικές τους παραδόσεις,
- μαθαίνουν να αναγνωρίζουν και να κατανοούν την πολυπλοκότητα των παραγόντων που επηρέασαν την εξέλιξη των νοτιοσλαβικών κοινωνιών κατά την οθωμανική περίοδο, πράγμα που τους επιτρέπει να κατανοούν πληρέστερα την πρόσφατη ιστορία της περιοχής,
- αποκτούν την ικανότητα για κριτική ανάγνωση της ιστορίας των Βαλκανίων.
Βασική Βιβλιογραφία
Υπάρχει τεράστια βιβλιογραφία για τα ζητήματα που εξετάζονται στο μάθημα. Στον παρόντα κατάλογο περιλαμβάνονται βασικά έργα που αποτελούν εύχρηστες και κατατοπιστικές γενικές επισκοπήσεις. Ειδικότερη βιβλιογραφία μπορεί κανείς να βρει στις επιμέρους θεματικές ενότητες.
- Castellan, Georges, Η ιστορία των Βαλκανίων (14ος-20ός αι.), μτφρ. Β. Αλιφέρη, Αθήνα: Γκοβόστης, χ.χ.
- Jelavich, Barbara, Ιστορία των Βαλκανίων Ι: 18ος-19ος αιώνας, μτφρ. Χ. Δεληστάθη, Αθήνα: Πολύτροπον, 2006.
- Κατσόβσκα-Μαλιγκούδη, Γιάννα, Οι Σλάβοι των Βαλκανίων: Εισαγωγή στην ιστορία και τον πολιτισμό τους, Αθήνα, 2004.
- Mazower, Mark, Τα Βαλκάνια, μτφρ. Κ. Ν. Κουρεμένος, Αθήνα, 2002.
- Mitev, Plamen κ.ά. (επιμ.), Empires and peninsulas: Southeastern Europe between Karlowitz and the Peace of Adrianople, 1699-1829, Βερολίνο: Lit Verlag, 2010.
- Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου, Μαρία, Οι βαλκανικοί λαοί: Από την τουρκική κατάκτηση στην εθνική αποκατάσταση (14ος-19ος αι.), β΄ έκδ., Θεσσαλονίκη: Βάνιας, 2000.
- Πρεβελάκης, Γεώργιος-Στυλιανός, Τα Βαλκάνια: Πολιτισμοί και γεωπολιτική, μτφρ. Μ. Πρεβελάκη, Αθήνα: Libro, 2001.
- Σφέτας, Σπυρίδων, Εισαγωγή στη βαλκανική ιστορία, τ. Α΄: Από την οθωμανική κατάκτηση των Βαλκανίων μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (1354-1918), Θεσσαλονίκη: Βάνιας, 2009.
- Σταυριανός, Λ. Σ., Τα Βαλκάνια από το 1453 και μετά, μτφρ. Ε. Δελιβάνη, Θεσσαλονίκη: Βάνιας, 2007.
- Stoianovich, Traian, Balkan worlds: The first and last Europe, Άρμονκ–Λονδίνο: M.E. Sharpe, 1994.
- Sugar, Peter F., Η νοτιοανατολική Ευρώπη κάτω από οθωμανική κυριαρχία (1354-1804), μτφρ. Π. Μπαλουξή, 2 τ., Αθήνα, 1994.
- Todorova, Maria: Βαλκάνια: Η δυτική φαντασίωση, μτφρ. Ι. Κολοβού, Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, 2000.
Εκπαιδευτικό Υλικό
Για να δείτε το εκπαιδευτικό υλικό κάθε ενότητας, επιλέξτε τον τίτλο της ενότητας. Μπορείτε επίσης να βρείτε ολόκληρο το υλικό στις Επιλογές Μαθήματος (μενού αριστερά).
Ελένη Γκαρά
Μόνιμη Επίκουρη Καθηγήτρια
Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας
Web: http://www.sa.aegean.gr/iridion/html/staff_biogr.php?id=22
Το μάθημα αποσκοπεί στην εξοικείωση των φοιτητών με την ιστορία, τις κοινωνικές πραγματικότητες και τις πολιτισμικές παραδόσεις των σλαβικών πληθυσμών των Βαλκανίων στους πρώιμους νεότερους χρόνους. Συγκεκριμένα, οι φοιτητές που μελετούν την ύλη:
- αποκτούν νέες γνώσεις για τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις στις σλαβικές περιοχές των Βαλκανίων υπό οθωμανική και αψβουργική κυριαρχία,
- αποκτούν νέες γνώσεις για τις νοτιοσλαβικές κοινωνίες και τις πολιτισμικές τους παραδόσεις,
- μαθαίνουν να αναγνωρίζουν και να κατανοούν την πολυπλοκότητα των παραγόντων που επηρέασαν την εξέλιξη των νοτιοσλαβικών κοινωνιών κατά την οθωμανική περίοδο, πράγμα που τους επιτρέπει να κατανοούν πληρέστερα την πρόσφατη ιστορία της περιοχής,
- αποκτούν την ικανότητα για κριτική ανάγνωση της ιστορίας των Βαλκανίων.
Υπάρχει τεράστια βιβλιογραφία για τα ζητήματα που εξετάζονται στο μάθημα. Στον παρόντα κατάλογο περιλαμβάνονται βασικά έργα που αποτελούν εύχρηστες και κατατοπιστικές γενικές επισκοπήσεις. Ειδικότερη βιβλιογραφία μπορεί κανείς να βρει στις επιμέρους θεματικές ενότητες.
- Castellan, Georges, Η ιστορία των Βαλκανίων (14ος-20ός αι.), μτφρ. Β. Αλιφέρη, Αθήνα: Γκοβόστης, χ.χ.
- Jelavich, Barbara, Ιστορία των Βαλκανίων Ι: 18ος-19ος αιώνας, μτφρ. Χ. Δεληστάθη, Αθήνα: Πολύτροπον, 2006.
- Κατσόβσκα-Μαλιγκούδη, Γιάννα, Οι Σλάβοι των Βαλκανίων: Εισαγωγή στην ιστορία και τον πολιτισμό τους, Αθήνα, 2004.
- Mazower, Mark, Τα Βαλκάνια, μτφρ. Κ. Ν. Κουρεμένος, Αθήνα, 2002.
- Mitev, Plamen κ.ά. (επιμ.), Empires and peninsulas: Southeastern Europe between Karlowitz and the Peace of Adrianople, 1699-1829, Βερολίνο: Lit Verlag, 2010.
- Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου, Μαρία, Οι βαλκανικοί λαοί: Από την τουρκική κατάκτηση στην εθνική αποκατάσταση (14ος-19ος αι.), β΄ έκδ., Θεσσαλονίκη: Βάνιας, 2000.
- Πρεβελάκης, Γεώργιος-Στυλιανός, Τα Βαλκάνια: Πολιτισμοί και γεωπολιτική, μτφρ. Μ. Πρεβελάκη, Αθήνα: Libro, 2001.
- Σφέτας, Σπυρίδων, Εισαγωγή στη βαλκανική ιστορία, τ. Α΄: Από την οθωμανική κατάκτηση των Βαλκανίων μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (1354-1918), Θεσσαλονίκη: Βάνιας, 2009.
- Σταυριανός, Λ. Σ., Τα Βαλκάνια από το 1453 και μετά, μτφρ. Ε. Δελιβάνη, Θεσσαλονίκη: Βάνιας, 2007.
- Stoianovich, Traian, Balkan worlds: The first and last Europe, Άρμονκ–Λονδίνο: M.E. Sharpe, 1994.
- Sugar, Peter F., Η νοτιοανατολική Ευρώπη κάτω από οθωμανική κυριαρχία (1354-1804), μτφρ. Π. Μπαλουξή, 2 τ., Αθήνα, 1994.
- Todorova, Maria: Βαλκάνια: Η δυτική φαντασίωση, μτφρ. Ι. Κολοβού, Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, 2000.
Για να δείτε το εκπαιδευτικό υλικό κάθε ενότητας, επιλέξτε τον τίτλο της ενότητας. Μπορείτε επίσης να βρείτε ολόκληρο το υλικό στις Επιλογές Μαθήματος (μενού αριστερά).
Η ενότητα είναι αφιερωμένη στις βασικές εννοιακές κατηγορίες του μαθήματος, δηλαδή στο τι εννοούμε με τους όρους «σλαβικοί λαοί» και «Βαλκάνια», καθώς και στη σημασία που είχε η εγκατάσταση των Σλάβων για την ιστορία της Βαλκανικής Χερσονήσου.
Η ενότητα προσφέρει μια σύντομη επισκόπηση της μεσαιωνικής ιστορίας των νοτιοσλαβικών πληθυσμών, από την εποχή των εισβολών στα βυζαντινά εδάφη (6ος-7ος αι.) μέχρι την οθωμανική κατάκτηση (14ος-15ος αι.).
Αντικείμενο της ενότητας αποτελεί η διάδοση του χριστιανισμού στους νοτιοσλαβικούς πληθυσμούς, εντός και εκτός της βυζαντινής επικράτειας, καθώς και η εμφάνιση ιδιαίτερων σλαβικών Εκκλησιών κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους.
Η ενότητα πραγματεύεται την εποχή της οθωμανικής εξάπλωσης στα Βαλκάνια (14ος-15ος αιώνας) και τους παράγοντες που διευκόλυναν την εμπέδωση της οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή.
Αντικείμενο της ενότητας αποτελούν οι κύριες πολιτικές και κοινωνικο-οικονομικές εξελίξεις στο υπό οθωμανική εξουσία βόρειο μισό της Βαλκανικής Χερσονήσου, από τα τέλη του 15ου μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα.
Αντικείμενο της ενότητας αποτελεί η διάδοση των οθωμανικών πολιτισμικών προτύπων και πρακτικών στον βαλκανικό χώρο, καθώς και ο εξισλαμισμός μέρους των νοτιοσλαβικών πληθυσμών, ιδίως στην περιοχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
Η ενότητα ασχολείται με την εκκλησιαστική και πνευματική ζωή των υπό οθωμανική και αψβουργική κυριαρχία ορθόδοξων Σλάβων, από την οθωμανική κατάκτηση έως τις αρχές του 19ου αιώνα.
Αντικείμενο της ενότητας αποτελούν η ιστορία και οι ιδιαίτερες παραδόσεις των δαλματικών περιοχών, όπου η ιταλική επίδραση ήταν ιδιαίτερα έκδηλη. Εδώ εξετάζεται και η ιδιαίτερη περίπτωση της Ραγούζας (Ντουμπρόβνικ), μιας πόλης-κράτους που ήταν υποτελής στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Αντικείμενο της ενότητας αποτελούν οι θεσμικές και κοινωνικο-οικονομικές εξελίξεις στις υπό αψβουργική εξουσία περιοχές που συνόρευαν με τα οθωμανικά εδάφη, ιδίως μετά την αψβουργική επέκταση στη Σλαβονία, η οποία επικυρώθηκε με τη συνθήκη του Κάρλοβιτς (1699).
Η ενότητα ασχολείται με την πρώιμη ιστορία της νεότερης νοτιοσλαβικής εθνογένεσης και της συγκρότησης εθνικών αφηγημάτων στους Κροάτες, τους Σέρβους και τους Βούλγαρους, καθώς και με τις εξελίξεις που οδήγησαν στη Σερβική εξέγερση (1804) και τη δημιουργία αυτόνομης σερβικής ηγεμονίας (1817).
Η ενότητα ασχολείται με χαρακτηριστικές όψεις του λαϊκού πολιτισμού και των πολιτισμικών παραδόσεων των νοτιοσλαβικών πληθυσμών, οι οποίες ανάγονται στους μεσαιωνικούς και πρώιμους νεότερους χρόνους.
Αντικείμενο της ενότητας αποτελούν οι μορφές οικιακής οργάνωσης που απαντώνται στους νοτιοσλαβικούς πληθυσμούς των πρώιμων νεότερων χρόνων, ιδίως τα σύνθετα νοικοκυριά (ζάντρουγκα).
Η ενότητα είναι αφιερωμένη στον υλικό πολιτισμό και την καθημερινή ζωή στις σλαβικές περιοχές των Βαλκανίων (έως τις αρχές του 19ου αι.)
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 3282
Αρ. Προβολών : 23395
