Αειφόρος Σχεδίαση [Open]
Σπυρίδων Μποφυλάτος
Το μάθημα ασχολείται με την σχεδίαση για αειφόρα. Ζούμε σε μια εποχή που οι περιβαλλοντικές πιέσεις ενισχύουν την ανάγκη υπέρβασης των κοινωνικών και οικονομικών μοντέλων που αποτελούν την γενεσιουργό αίτια της υφιστάμενη κατάστασης. Η σχεδίαση παίζει βασικό ρολό στην δημιουργία αυτών των φαινομένων, αλλά ταυτόχρονα έχει την δυναμική να αποτελέσει εφαλτήριο για την μετάβαση προς την αειφόρο κοινωνία. Στα πλαίσια του μαθήματος οι φοιτητές θα έρθουν σε επαφή με διαφορετικές προσεγγίσεις της σχεδίασης για αειφόρια και θα πραγματοποιηθεί η γεφύρωση ανάμεσα σε αυτές τις μεθοδολογίες και άλλες αναδυόμενες εκφάνσεις τις σχεδίασης όπως η σχεδίαση υπηρεσιών και η ανοιχτή σχεδίαση (open design).
Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη:
- Ehrenfeld, J. (2008). Sustainability by design. New Haven: Yale University Press.
- Hawken, P., Lovins, L.H. and Lovins, A.B. (1999) Natural Capitalism: Creating the Next Industrial Revolution, Earthscan, London.
- Pearce, D., Barbier, E. and Markandya, A., 1990. Sustainable Development: Economics and Environment in the Third World. Edward Elgar Publishing, Aldershot.
- Thorpe, A. (2008) ‘Design as activism: A conceptual tool’, in Changing the Change: Design Visions, Proposals and Tools, Changing the Change conference, Turin, Italy, June 2008, Umberto Allemandi & Co
Το μάθημα ασχολείται με την σχεδίαση για αειφόρα. Ζούμε σε μια εποχή που οι περιβαλλοντικές πιέσεις ενισχύουν την ανάγκη υπέρβασης των κοινωνικών και οικονομικών μοντέλων που αποτελούν την γενεσιουργό αίτια της υφιστάμενη κατάστασης. Η σχεδίαση παίζει βασικό ρολό στην δημιουργία αυτών των φαινομένων, αλλά ταυτόχρονα έχει την δυναμική να αποτελέσει εφαλτήριο για την μετάβαση προς την αειφόρο κοινωνία. Στα πλαίσια του μαθήματος οι φοιτητές θα έρθουν σε επαφή με διαφορετικές προσεγγίσεις της σχεδίασης για αειφόρια και θα πραγματοποιηθεί η γεφύρωση ανάμεσα σε αυτές τις μεθοδολογίες και άλλες αναδυόμενες εκφάνσεις τις σχεδίασης όπως η σχεδίαση υπηρεσιών και η ανοιχτή σχεδίαση (open design).
Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη:
- Ehrenfeld, J. (2008). Sustainability by design. New Haven: Yale University Press.
- Hawken, P., Lovins, L.H. and Lovins, A.B. (1999) Natural Capitalism: Creating the Next Industrial Revolution, Earthscan, London.
- Pearce, D., Barbier, E. and Markandya, A., 1990. Susta
Το μάθημα ασχολείται με την σχεδίαση για αειφόρα. Ζούμε σε μια εποχή που οι περιβαλλοντικές πιέσεις ενισχύουν την ανάγκη υπέρβασης των κοινωνικών και οικονομικών μοντέλων που αποτελούν την γενεσιουργό αίτια της υφιστάμενη κατάστασης. Η σχεδίαση παίζει βασικό ρολό στην δημιουργία αυτών των φαινομένων, αλλά ταυτόχρονα έχει την δυναμική να αποτελέσει εφαλτήριο για την μετάβαση προς την αειφόρο κοινωνία. Στα πλαίσια του μαθήματος οι φοιτητές θα έρθουν σε επαφή με διαφορετικές προσεγγίσεις της σχεδίασης για αειφόρια και θα πραγματοποιηθεί η γεφύρωση ανάμεσα σε αυτές τις μεθοδολογίες και άλλες αναδυόμενες εκφάνσεις τις σχεδίασης όπως η σχεδίαση υπηρεσιών και η ανοιχτή σχεδίαση (open design).
Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη:
- Ehrenfeld, J. (2008). Sustainability by design. New Haven: Yale University Press.
- Hawken, P., Lovins, L.H. and Lovins, A.B. (1999) Natural Capitalism: Creating the Next Industrial Revolution, Earthscan, London.
- Pearce, D., Barbier, E. and Markandya, A., 1990. Susta
Η πρώτη εβδομάδα του μαθήματος έχει εισαγωγικό χαρακτήρα. Σκοπός είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές το περιεχόμενο, τη δομή και τον τρόπο εξέτασης του μαθήματος. Ακόμα θα αναλυθεί το πώς συνδέεται η σχεδίαση με η μετάβαση προς την αειφόρια. Βασικό πρώτο βήμα προς αυτή τη κατεύθυνση είναι η δημιουργία ενός consensus based ορισμού για τη σχεδίαση αλλά και η κατανόηση της διαφοράς πολύπλοκων - περίπλοκων συστημάτων και προβλημάτων. Βάρος επίσης θα δοθεί στην κατανόηση των διαφορών ανάμεσα στην αειφόρια και τη μη-αειφόρια (sustainability & unsustainability)
Λέξεις κλειδιά: Μετάβαση, σχεδίαση για αειφορία
Σε αυτή την δεύτερη και τρίτη ενότητα του μαθήματος θα αναλυθούν οι εννοείς της 2.Μοντερνικότητα 3.Μετά-μοντερνικότητα και η έννοια της μετάβασης. Η κατανόηση των τριών αυτών εννοιών είναι βασική για την ολιστική κατανόηση του φαινομένου της μετάβασης προς την αειφόρια. Βάση θα δοθεί στις αξίες που διέπουν κάθε μια από τις δυο εποχές της ανθρωπότητας αλλά και το πώς αυτές οι αξίες υποστήριξαν τις γενεσιουργές αίτιες της μη-αειφόριας που μαστίζει το κόσμο σήμερα. Τέλος θα αναλυθεί η έννοια της μετάβασης ως ιστορικό μέσο κοινωνικού μετασχηματισμού.
Λέξεις κλειδιά: Μοντερνικότητα, Μετα-Μοντερνικότητα
Η κατανόηση των τριών αυτών εννοιών είναι βασική για την ολιστική κατανόηση του φαινομένου της μετάβασης προς την αειφόρια. Βάση θα δοθεί στις αξίες που διέπουν κάθε μια από τις δυο εποχές της ανθρωπότητας αλλά και το πώς αυτές οι αξίες υποστήριξαν τις γενεσιουργές αίτιες της μη-αειφόριας που μαστίζει το κόσμο σήμερα. Τέλος θα αναλυθεί η έννοια της μετάβασης ως ιστορικό μέσο κοινωνικού μετασχηματισμού.
Λέξεις κλειδιά: Μοντερνικότητα, Μετα-Μοντερνικότητα
Η τέταρτη θεματική ενότητα έχει σαν σκοπό να δώσει στους φοιτητές τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουν για να δομήσουν τη σχεδίαση με αειφόρια. Το μάθημα βασίζεται πάνω στον πλούτο διαφορετικών προσεγγίσεων για τη σχεδίαση για αειφόρια και η δημιουργία ενός πλαισίου μέσα στο οποίο αυτές οι προσεγγίσεις θα τοποθετηθούν είναι βασικό για την ολιστική κατανόηση της γνωστικής περιοχής.
Τα βασικά εργαλεία για τη δημιουργία αυτού του πλαισίου είναι η τετραπλή τελική γραμμή (Walker 2012 )και οι δομικές αρχές της αειφόριας (Bofylatos et Al. 2012). Τα δυο αυτά εργαλεία προσφέρουμε βάση πάνω στην οποία μπορούν να κατανοηθούν και να αναλυθούν όλες οι σχεδιαστικές προσεγγίσεις που αποτελούν μέρος του μαθήματος χωρίς να χαθεί κάποιο κομμάτι της ποικιλίας τους.
Λέξεις κλειδιά: Νόημα, δομικες αρχές, τετραπλή τελική γραμμή
Το επόμενο πλαίσιο αειφόριας που θα αναλυθεί στα πλαίσια του είναι ο “Φυσικός Καπιταλισμός” (natural capitalism)( Hawken, Lovins & Lovins, 1999). Το πλαίσιο αναγνωρίζει ως σημαντικότερο σημείο αλλαγής την αναγνώριση της οικονομικής αξίας των φυσικών πόρων και κοινωνικών αξιών με τρόπο τέτοιο που θα αναγκάσει τον κλασικό καπιταλισμό να μεταλλαχθεί προς μια κατεύθυνση προς την αειφόρια. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτή η μετάλλαξη του καπιταλισμού, οι συγγραφείς αναγνωρίζουν τέσσερις γραμμικές μεταπτώσεις που πρέπει να συντελεστούν.
Λέξεις κλειδιά: Κεφάλαιο, βιομίμηση, σχεδιασή υπηρεσιων
Το cradle to cradle (C2C) (McDonough & Braungart, 2002) είναι ένα πλαίσιο σχεδίασης για αειφόρια που αναπτύχθηκε από τους Braungart και McDonough και το οποίο εντοπίζει ως κύριο σημείο αλλαγής την παραγωγική διαδικασία και τον κύκλο ζωής των προϊόντων. Οι τρεις βασικές αρχές του C2C είναι Σκουπίδι = Φαγητό (Waste Equals Food), Οικο-Αποτελεσματικότητα (Eco-Effectiveness) και Κυκλικός κύκλος ζωής (Cradle to Cradle Life cycle) ως αντιδιαμετρικά αντίθετος στον γραμμικό κύκλο ζωής.
Λέξεις κλειδιά: cradle2cradle, Οικο-Αποτελεσματικότητα, κύκλος ζωής
Το “φυσικό βήμα” (Natural step) (Robèrt, 1997) είναι ένα πλαίσιο αειφόριας που αναπτύχθηκε το 1989. Βασίζεται σε τέσσερις κανόνες οι οποίοι είναι ικανοί να κάνουν βιώσιμη την ανθρώπινη ανάπτυξη πάνω στη Γη. Οι τέσσερις κανόνες του φυσικού βήματος προέρχονται από τους νομούς της θερμοδυναμικής. Προκειμένου να δείξει την μετάπτωση προς μία αειφόρα κοινωνία, το φυσικό βήμα χρησιμοποιεί την μεταφορά του χωνιού, τα όρια που επιβάλλονται είναι τα τοιχώματα του χωνιού τα οποία οδηγούν την ανθρώπινη δραστηριότητα προς την αειφόρια.
Λέξεις Κλειδιά: φυσικό βήμα, χωνί, backlasting from principles
Οι μεθοδολογίες σχεδιαστικού ακτιβισμού δίνουν βάρος στην κοινωνική διάσταση της μετάβασης προς την αειφόρια (Thope, 2008 ; Fuad Luke, 2009) Οι πυλώνες που στηρίζουν αυτή τη λογική είναι: Ο εκδημοκρατισμός της σχεδίασης, η σεισάχθεια της κατανάλωσης και η ενεργοποίηση της κοινωνική αλλαγής. Χωριζονται σε δυο κατηγοριες: τον σχεδιαστικο ακτιβισμο που απευθήνεται στους υπο-καταναλωτές και αυτον που απευθηνεται στους υπερ-καταναλωτές.
Λέξεις κλειδιά: σχεδιαστικός ακτιβισμός , εκδημοκρατισμός της σχεδίασης
Η κοινωνική καινοτομία (social innovation) (Manzini 2008) δίνει έμφαση στην συν σχεδίαση υπηρεσιών με σκοπό την βελτίωση της ζωής μια ομάδας ανθρώπων. Στον αντίποδα η σχεδίαση για τον αναπτυσσόμενο κόσμο αναγνωρίζει την ανάγκη δημιουργίας καινοτόμων λύσεων σε προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τρίτος κόσμος με σκοπό την βελτίωση των συνθήκων ζωής με έναν τρόπο που θα αποτρέψει την ανάδυση των προβλημάτων που προκάλεσε η ανάπτυξη στις χώρες του δυτικού κόσμου.
To επόμενο πλαίσιο επί της αειφορίας είναι η βιομίμηση (biomimicry) (Benyus, 2002) η οποία ορίζεται ως “Μια νέα επιστήμη η οποία μελετάει φυσικά μοντέλα και κατόπιν αντιγράφει ή αντλεί έμπνευση από αυτές τις διεργασίες ή σχέδια προκείμενου να λυθούν προβλήματα ανθρώπινης δραστηριότητας”. Σύμφωνα με την βιομίμηση η φύση μπορεί να έχει τρεις διαφορετικούς ρόλους κατά την σχεδιαστική διεργασία: Μπορεί να είναι το μοντέλο το οποίο προσπαθούμε να μιμηθούμε, μπορεί να είναι η βάση πάνω στην οποία συγκρίνουμε τα αποτελέσματα της σχεδίασής μας ή μπορεί να λάβει τον ρόλο του μέντορα.
Λέξεις κλειδιά: βιομίμηση, μοντέλο, μέντορας, μετρική
Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται βασικοί τομείς Αειφόρου σχεδίασης μέσα από εργασίες φοιτητών του τμήματος.
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 4777
Αρ. Προβολών : 26667
