Ανάπτυξη της Υπαίθρου και Πολιτικές [open] (ΓΕΩ 334)

Κίζος Αθανάσιος

Περιγραφή

Εισαγωγή στην θεωρία και στην πολιτική πρακτική της ανάπτυξης της υπαίθρου στις Δυτικές κοινωνίες, με έμφαση στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και την Ελλάδα. Ορισμοί εννοιών υπαίθρου, σύγχρονες εξελίξεις και γεωγραφίες της υπαίθρου (κατανάλωσης, περιβαλλοντικές, ‘νοσταλγίας’, πολύ-λειτουργικότητας κτλ.), περιεχόμενο της έννοιας της βιώσιμης ανάπτυξης της υπαίθρου και τυπολογία των πρακτικών της ανάπτυξης της υπαίθρου στην Ευρώπη και στην Ελλάδα (αγρο-περιβαλλοντικές πρακτικές, συντήρηση τοπίου, προϊόντα ποιότητας, προϊόντα ονομασίας προέλευσης, πολύ-απασχόληση, τουρισμός υπαίθρου, παροχή υπηρεσιών στην ύπαιθρο, απ’ ευθείας εμπορία προϊόντων, αγροβιοτεχνία, κτλ.). Παρουσίαση της εξέλιξης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και των πολιτικών ανάπτυξης της υπαίθρου που περιλαμβάνονται σε αυτή, πρακτικές εφαρμογής και αξιολόγησης εφαρμογής τους, με αναφορά στην Ελληνική και Ευρωπαϊκή εμπειρία. Εκτίμηση μελλοντικής κατεύθυνσης πολιτικών ανάπτυξης της υπαίθρου και τοπικών αναπτυξιακών

Περισσότερα  
CC - Αναφορά - Μη Εμπορική Χρήση - Όχι Παράγωγα Έργα
Περιεχόμενο μαθήματος

Εισαγωγή στην θεωρία και στην πολιτική πρακτική της ανάπτυξης της υπαίθρου στις Δυτικές κοινωνίες, με έμφαση στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και την Ελλάδα. Ορισμοί εννοιών υπαίθρου, σύγχρονες εξελίξεις και γεωγραφίες της υπαίθρου (κατανάλωσης, περιβαλλοντικές, ‘νοσταλγίας’, πολύ-λειτουργικότητας κτλ.), περιεχόμενο της έννοιας της βιώσιμης ανάπτυξης της υπαίθρου και τυπολογία των πρακτικών της ανάπτυξης της υπαίθρου στην Ευρώπη και στην Ελλάδα (αγρο-περιβαλλοντικές πρακτικές, συντήρηση τοπίου, προϊόντα ποιότητας, προϊόντα ονομασίας προέλευσης, πολύ-απασχόληση, τουρισμός υπαίθρου, παροχή υπηρεσιών στην ύπαιθρο, απ’ ευθείας εμπορία προϊόντων, αγροβιοτεχνία, κτλ.). Παρουσίαση της εξέλιξης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και των πολιτικών ανάπτυξης της υπαίθρου που περιλαμβάνονται σε αυτή, πρακτικές εφαρμογής και αξιολόγησης εφαρμογής τους, με αναφορά στην Ελληνική και Ευρωπαϊκή εμπειρία. Εκτίμηση μελλοντικής κατεύθυνσης πολιτικών ανάπτυξης της υπαίθρου και τοπικών αναπτυξιακών πρωτοβουλιών.

Στο εργαστήριο του Μαθήματος, δίνεται η πρακτική διάσταση ορισμένων από τα φαινόμενα που παρουσιάζονται στις διαλέξεις. Συνολικά, θα γίνουν ως δέκα (10) εργαστήρια με ισάριθμες ασκήσεις.  

Μαθησιακοί στόχοι

Οι φοιτητές μετά την ολοκλήρωση των παραδόσεων και των εργασιών θα πρέπει να είναι σε θέση να:

Γνωρίζουν και να διαχειρίζονται τους διαφορετικούς τρόπους ορισμού και χρήσης της έννοιας της υπαίθρου

Γνωρίζουν τι είναι τοπική ανάπτυξη και ανάπτυξη της υπαίθρου

Είναι εξοικειωμένοι με τις γεωγραφίες της ανάπτυξης της υπαίθρου και τις εξελίξεις που τις επηρεάζουν

Είναι εξοικειωμένοι με τις κυριότερες πολιτικές ανάπτυξης της υπαίθρου

Μπορούν να σχεδιάσουν ή να αξιολογήσουν ένα πρόγραμμα ανάπτυξης της υπαίθρου

Μπορούν να σχεδιάσουν και να συγγράψουν μια εργασία με βάση βιβλιογραφικές πηγές και εμπειρική έρευνα

Προτεινόμενα συγγράμματα

Woods M. (2011) Γεωγραφία της Υπαίθρου, Κριτική, Αθήνα.

Σπιλάνης Ι., Ιωσηφίδης Θ. και Κίζος Θ. (επιμ) (2004) Στρατηγικές Ανάπτυξης σε Λιγότερο Ευνοημένες Περιοχές, Gutenberg, Αθήνα.

Παπαδόπουλος, Α. (επιμ.) (2004) Η Ανάπτυξη σε μια Πολυλειτουργική Ύπαιθρο, Gutenberg, Αθήνα.

Μέθοδοι αξιολόγησης

Οι φοιτητές πρέπει να:

(α) ολοκληρώσουν και να είναι σε θέση να συζητήσουν στην αίθουσα 8 ατομικές εργασίες που μπορεί να δώσει ως 2,5 μονάδες από τον τελικό βαθμό (ως 0,3 μονάδες ανά εργασία). ΠΡΟΣΟΧΗ: 1 ως 4 εργασίες δεν δίνουν βαθμούς και δεν επιτρέπουν συμμετοχή στις εξετάσεις, ενώ η παράδοση των εργασιών γίνεται αυστηρά στη διάλεξη που έχει οριστεί για τη συζήτηση τους και αυτοπροσώπως μόνο. Στις ασκήσεις δεν βαθμολογείται μόνο το ‘σωστό’ και το ‘λάθος’, αλλά η προσπάθεια και η συμμετοχή σας. Αποτυχία θα θεωρηθεί η αδιαφορία και η έλλειψη προσπάθειας.

(β) ολοκληρώσουν και παρουσιάσουν στην αίθουσα 1 βιβλιογραφική εργασία που θα διαπραγματεύεται ένα από τα θέματα των διαλέξεων ή των μικρών ατομικών εργασιών και μπορεί να πάρει ως 2,5 μονάδες από την τελική βαθμολογία.

(γ) συμμετάσχουν στις εξετάσεις, που δίνουν τις υπόλοιπες πέντε (5) μονάδες του τελικού βαθμού. Τα θέματα των εξετάσεων προέρχονται από την ύλη των παραδόσεων και τις σημειώσεις του μαθήματος. Οι εξετάσεις δίνονται με τη δυνατότητα χρήσης βοηθημάτων και σημειώσεων από τους φοιτητές κατά τη διάρκεια τους.

Διδάσκοντες

Κίζος Αθανάσιος, Αναπληρωτής Καθηγητής

Βιβλιογραφία

Alonso Mielgo A. M. Guzman E. S. Romera M. J. and Casado G. G. (2001), ‘Rural Development And Ecological Management Of Endogenous Resources: The Case Of Mountain Olive Groves In Los Pedroches Comarca (Spain)’, Journal Of Environmental Policy And Planning, Vol. 3, pp. 163-175.

Anthopoulou, T., (1993), Systemes de production agricole insulaires et developpement local: L’ example de l’ olivier et de l’ elevage ovin dans l’ile de Lesvos (mer d’ Egee orientale, Greece), These de Doctorat en Geographie, University de Paris X - Nanterre.

Banks J. and Marsden T. (2001), ‘The Nature Of Rural Development: The Organic Potential’, Journal Of Environmental Policy And Planning, Vol. 3, pp. 103-121.

Barham E. (2003), ‘Translating terroir: The global challenge of French AOC labeling’, Journal of rural studies Vol. 19, pp. 127-138.

Bellows A., Hamm M. (2001), ‘Local autonomy and sustainable development: Testing import substitution in localizing food systems’, Agriculture and human values Vol. 18, pp. 271-284

Bertozzi L. (1995), ‘Designation Of Origin: Quality And Specification’, Food Quality And Preference, Vol. 6, No. 3, pp. 143-147.

Boller E. F, El Titi A, Gendrier J. P., Avilla J, Jorg E and Malavolta C. (1999, 2nd Edition) ‘Integrated Production. Principles and Technical Guidelines’ IOBC/ WPRS Bulletin, Vol. 22

Bowles S. and Edwards R. (1996) Κατανοώντας τον Καπιταλισμό: Ανταγωνισμός, Εντολή και Μεταβολή στην Οικονομία των ΗΠΑ, Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα.

Bunce M. (1994) The Countryside Ideal: Anglo-American images of Landscape, Routledge, London and New York.

Byrnes F. R. (επιμ.) (1976) Communal Families in the Balkans: The Zadruga. Essays by Philip E. Mosely and Essays in His Honor, University of Notre Dame Press, Notre Dame.

Cardello A. (1995),‘Food Quality: Relativity, Context And Consumer Expectations’, Food Quality And Preference, Vol. 6, No. 3, pp. 163-170.

Cloke P. (1997) “Poor Country: Marginalisation, poverty and rurality” in Cloke P. Little J. (eds.) Contested Countryside Cultures: Otherness, marginalisation and rurality, Routledge, London and New York.

Cloke P. Little J. (eds.) (1997) Contested countryside cultures: otherness, marginalisation and rurality, Routledge, London.

Commission of the European Communities (1997a) Rural Developments, CAP working papers series, Brussels.

Commission of the European Communities (1997b) Towards a Common Agricultural and Rural Policy for Europe, European Economy Series, Reports and Studies, Brussels.

Commission of the European Communities (1999) Directions Towards Sustainable Agriculture, COM (99) 22 final, Brussels, 27.01.1999

Commission of the European Communities (2000) From Land Cover to Landscape Diversity in the European Union, Report from EC DG VI, EUROSTAT, Joint Research Center, EEA.

Copus A. K. and Crabtree J. R. (1996) ‘Indicators of Socio-Economic Sustainability: An Application to Remote Rural Scotland’, Journal of Rural Studies, Vol. 12, No. 1, pp. 41-54.

Cosgrove D. (1998) “Cultural Landscapes” in Unwin T. (ed.) A European Georgaphy, Longman, Edinbourgh Gate.

Djurfeldt G. (1996), "Defining and Operationalizing Family Farming from a Sociological Perspective", Sociologia Ruralis, Volume 36, No 3, Blackwell Publishers

Ενότητες

Σκοποί της ενότητας αυτής είναι μια πρώτη εισαγωγή στο μάθημα και η παρουσίαση του περιεχομένου και της προβληματικής του μαθήματος.

 

Λέξεις Κλειδιά: -

Στόχος της θεματικής αυτής ενότητας είναι η παρουσίαση της υπαίθρου και του αγροτικού χώρου. Επίσης αναλύεται η σχέση του αγροτικού χώρου με την ύπαιθρο και την ανάπτυξή της. Τέλος παρουσιάζεται το "πέρασμα" από την εξωγενή στην ενδογενή και βιώσιμη ανάπτυξη της υπαίθρου.

 

Λέξεις Κλειδιά: Ύπαιθρος, αγροτικός χώρος, ανάπτυξη, τοπική ανάπτυξη, βιώσιμη ανάπτυξη.

Στην ενότητα αυτή πραγματοποιείται εισαγωγή στις γεωγραφίες της υπαίθρου και της ανάπτυξης της υπαίθρου σήμερα: κατανάλωση, περιβάλλον, γεωγραφίες ‘νοσταλγίας’ και συμβολικών κοινοτήτων, γεωγραφίες πολύ-λειτουργικότητας.

 

Λέξεις Κλειδιά: στρατηγικές επιβίωσης νοικοκυριών,"υπαιθρότητα", rurality, κατανάλωση.

Η ενότητα αυτή διαπραγματεύεται τις γεωγραφίες πολύ-λειτουργικότητας αγροτικής παραγωγής και αγροτικών νοικοκυριών και εξετάζονται η διαφοροποίησή, η εμβάθυνση και η διεύρυνσή τους. 

 

Λέξεις Κλειδιά: πολυλειτουργικότητα, εμβάθυνση, διαφοροποίηση, διεύρυνση.

Στην ενότητα αυτή εξετάζονται οι πρακτικές ανάπτυξης της υπάιθρου. Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζεται η απ’ ευθείας εμπορία τροφίμων και προστιθέμενη αξία με τη βοήθεια αλυσίδεων διακίνησης προϊόντων και αναλύεται πώς αυτό συμβάλλει στην τοπική ανάπτυξη.

 

Λέξεις Κλειδιά: λαϊκή αγορά, σύντομες αλυσίδες διακίνησης, αγρο-διατροφικό σύστημα.

Στην ενότητα αυτή παρατίθενται οι αντιλήψεις και οι ορισμοί όσον αφορά τις πρακτικές ανάπτυξης υπαίθρου και τις Γεωγραφίες Ποιότητας.

 

Λέξεις Κλειδιά: παγκοσμιοποίηση, ποιότητα, ιδιοτυπία, γεωγραφικοί προσδιορισμοί, ΠΟΠ, ΠΓΕ, ολοκληρωμένη διαχείριση.

Η ενότητα αυτή εστιάζεται στην παρουσίαση της παγκοσμιοποίησης της παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται τα δίκτυα διανομής προϊόντων, οι εκτεταμένες και σύντομες αλυσίδες διακίνησης και το ζήτημα της παγκοσμιοποίησης.

 

Λέξεις Κλειδιά: αγροτουρισμός, τουρισμός υπαίθρου, αγρο-διατροφικό σύστημα.

Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται ο αγροτουρισμός, ο τουρισμός υπάιθρου, η διατήρηση τοπίου και η προστασία του περιβάλλοντος.

 

Λέξεις Κλειδιά: αγροτουρισμός, τουρισμός υπάιθρου, δίκτυα συνεργασίας.

Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται το ανθρώπινο δυναμικό, η αγροτική παραγωγή και η τοπική ανάπτυξη.

 

Λέξεις Κλειδιά: μετανάστες.

Στην ενότητα αυτή εξετάζεται το πέρασμα από τις διαρθρωτικές πολιτικές στις πολιτικές ανάπτυξης της υπάιθρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

 

Λέξεις Κλειδιά: πολιτικές ανάπτυξης της υπάιθρου, κοινή αγροτική πολιτική, διαρθρωτικές πολικές.

Στην ενότητα αυτή εξετάζονται οι πολιτικές ανάπτυξης της υπαίθρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα, ως προς το περιεχόμενο (μέρος I) και την εφαρμογή τους (μέρος II). Στη συνέχεια αποτιμάται η εφαρμογή των πολιτικών αυτών και μελετώνται οι μελλοντικές προοπτικές τους στην Ευρωπαϊκή ένωση.

 

Λέξεις Κλειδιά: ενιαία ενίσχυση, κοινή αγροτική πολιτική, διαρθρωτικές πολικές.

Η θεματική αυτή ενότητα εστιάζεται στο μέλλον της Ελληνικής υπαίθρου.

 

Λέξεις Κλειδιά: πολιτικές τοπικής ανάπτυξης, Ελληνική ύπαιθρος.

Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα
Επίπεδο: A+

Αρ. Επισκέψεων :  6829
Αρ. Προβολών :  35142

Ημερολόγιο