[2024-2025] ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ: Θεωρία και Πράξη (131174)

ΝΤΟΚΙΑΜΑΝΤΕΡ: ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ

Κωδικός μαθήματος: ΕΠΙ 312

Τύπος μαθήματος: YΕ (ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ)

Επίπεδο μαθήματος: ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ

Έτος σπουδών: 4ο

Εξάμηνο σπουδών: 7ο

Αριθμός πιστωτικών μονάδων (ECTS): 5

Αριθμός διδακτικών μονάδων: 3

Όνομα διδάσκοντος / διδασκόντων : ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΑΘΗ | ΑΛ. ΣΠΑΘΗΣ

Περιεχόμενο μαθήματος

Το μάθημα είναι σχεδιασμένο αφενός ως μια εισαγωγή στον παγκόσμιο μη μυθοπλαστικό κινηματογράφο και τα θεωρητικά ζητήματα που σχετίζονται με αυτόν, καθώς και ως ένα μάθημα παραγωγής ντοκιμαντέρ στο οποίο οι φοιτητές θα πρέπει να αναπτύξουν μια ιδέα για μη μυθοπλαστική ταινία από το στάδιο της pre-production μέχρι το στάδιο της post-production. Θα προσφερθεί μια κριτική ματιά στην ιστορική διαδρομή και εξέλιξη μορφών μη μυθοπλαστικών ταινιών, κυρίως ντοκιμαντέρ και εθνογραφικών ταινιών, καθώς και πειραματικών ταινιών από τις απαρχές του είδους μέχρι τη σύγχρονη παραγωγή. Θα καλυφθούν οι θεωρίες του ντοκιμαντέρ και η κριτική, ηθικά ζητήματα, ζητήματα σχετικά με την διαδικασία αναπαράστασης, ερευνητικές μέθοδοι, συγγραφή προτάσεων, χρηματοδότηση και δικαιώματα διανομής.

Οι φοιτητές θα ενημερωθούν για την ιστορία του είδους, θα κάνουν επίσης τη δική τους σύντομη ταινία ντοκιμαντέρ ή θα συλλέξουν υλικό και θα προτείνουν τρόπο δημιουργίας της ταινίας. Οι στόχοι του μαθήματος είναι να προωθήσουν την κατανόηση του ντοκιμαντέρ ως διακριτής μορφής έκφρασης, με μια σειρά από στυλ και είδη, να αναζητηθούν οι ρίζες  αυτής της ποικιλομορφίας στα διάφορα ιστορικά και κοινωνικά του πλαίσια και να παρουσιαστούν μερικά αναλυτικά εργαλεία κατάλληλα για τη μελέτη του έργου των δημιουργών ντοκιμαντέρ και άλλων κινηματογραφιστών.

Σχεδιασμός διαλέξεων

Εβδομάδα 1^η: Εισαγωγή. Διλήμματα. Ορισμοί 

Εβδομάδα 2^η : Η κληρονομιά και οι ταινίες καταγραφής του δέκατου ένατου αιώνα

Εβδομάδα 3^η : Φορμαλισμός και επανάσταση – κινηματογραφική ανατροπή

Εβδομάδα 4^η : Cinema Verité και το Direct Cinema  

Εβδομάδα 5^η : Σουρεαλισμός και ασυνείδητο

Εβδομάδα 6^η : Επανεξέταση της εθνογραφικής ταινίας

Εβδομάδα 7^η : Αυτοβιογραφική ταινία – Προσωπική και συλλογική μνήμη

Εβδομάδα 8^η : Πρακτικές κινηματογράφησης

Εβδομάδα 9^η : Πρακτικές κινηματογράφησης

Εβδομάδα 10^η : Πρακτικές μοντάζ

Εβδομάδα 11^η : Πρακτικές σύνθεσης

Εβδομάδα 12^η : Συζήτηση εργασιών

Εβδομάδα 13^η : Σύνοψη – Αποτελέσματα μαθήματος

Επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα

Με την ολοκλήρωση των μαθημάτων, οι φοιτητές έχουν κατανοήσει την γένεση και την εξέλιξη της μη μυθοπλαστικής ταινίας  και ταινίας ντοκιμαντέρ, τους κυριότερους σταθμούς και εκπροσώπους του είδους και μπορούν να αναπτύξουν μία ιδέα για ταινία καθώς και να πραγματοποιήσουν σύντομα video που να ανήκουν σε ένα είδος. Πιο συγκεκριμένα, με την ολοκλήρωση των μαθημάτων, οι φοιτητές είναι σε θέση να:

• Κατανοεί και περιγράφει την εξέλιξη του ντοκιμαντέρ και των μη μυθοπλαστικών ταινιών εν γένει
• Να αντιλαμβάνεται τι είναι μία ταινία ντοκιμαντέρ και σε ποιο είδος ανήκει
• Εντοπίζει και να εξηγεί τα μορφικά στοιχεία και τη γραμματική των ταινιών ντοκιμαντέρ
• Αναλύει και επεξεργάζεται το περιεχόμενο μιας ταινίας ντοκιμαντέρ και να κατανοεί και εκτιμά τον τρόπο που τα διάφορα μέσα - εικόνες, κείμενα, λόγος, κλπ.- διαμορφώνονται σε έννοιες και ύφος που μπορούν να συμπράξουν στη δημιουργία μιας μορφής έκφρασης
• Συντάσσει μια κριτική ανάλυση ταινιών ντοκιμαντέρ και μη μυθοπλαστικών ταινιών
• Σχεδιάζει και αναπτύσσει μια ιδέα για τη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ
• Γνωρίζει και υλοποιεί τα διάφορα στάδια παραγωγής μιας ταινίας ντοκιμαντέρ

Προαπαιτούμενα/συναπαιτούμενα

Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα.

Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι

Το μάθημα οργανώνεται στη βάση τρίωρων εβδομαδιαίων διαλέξεων που εμπεριέχουν την προβολή οπτικοακουστικού υλικού, το οποίο βοηθά και ενισχύει την ανάπτυξη συζήτησης. Στη διάρκεια των μαθημάτων οι φοιτητές ενθαρρύνονται να παρουσιάσουν τις ιδέες τους για τις εργασίες τις οποίες θα πραγματοποιήσουν και οι οποίες αποτελούνται από σύντομη ταινία συνοδευόμενη από γραπτή αναφορά για την θεωρία και την πρακτική που ακολούθησαν στην υλοποίησή της.

Απαιτήσεις

Για να μπορέσουν οι φοιτητές να  ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις τού μαθήματος, η παρουσία και η συμμετοχή τους στη διάρκεια των διαλέξεων είναι απαραίτητη.

Μέθοδος αξιολόγησης

Ο τελικός βαθμός τού μαθήματος προκύπτει από τον συμψηφισμό τού βαθμού της εργασίας προόδου (έκταση 1000 -1200 λέξεων, 40% της βαθμολογίας), που περιλαμβάνει την ιδέα για το οπτικοακουστικό project (σύντομη ταινία) και το θεωρητικό υπόβαθρο και θα κατατεθεί  στο eclass, με τον βαθμό της τελικής εργασίας (έκταση 2500 λέξεων, 60% της βαθμολογίας) που παραδίδεται στην ορισμένη ημερομηνία της εξεταστικής περιόδου και περιλαμβάνει α) την τελική γραπτή εργασία (ανάπτυξη της εργασίας προόδου) και β) την τελική ταινία.

Εργασία Προόδου

Ανάπτυξη και συγγραφή ιδέας, (2-3 σελίδες ή 1000-1200 λέξεις) 40%

Τελική εργασία

α) τελική γραπτή αναφορά (ανάπτυξη της εργασίας Προόδου (2500 λέξεις) 

β) Τελικό βίντεο (μέχρι 7 λεπτά)  60%

* Οι φοιτητές που δεν θα παραδώσουν εργασία προόδου στη διάρκεια του εξαμήνου, δεν έχουν άλλη δυνατότητα υποβολής της και, συνεπώς, στερούνται το 40% της βαθμολογίας τους.

Γλώσσα

Τα μαθήματα προσφέρονται στα ελληνικά. Για τους φοιτητές Erasmus, προσφέρεται συνεργασία στα Αγγλικά.

Προσφερόμενη Βιβλιογραφία

Νικολακάκης, Γ. (2020) Εθνογραφικός κινηματογράφος και Ντοκιμαντέρ, Αθήνα: Αιγόκερως

Στάθη – Σκοπετέας (επιμ.) (2009) Ντοκιμαντέρ: Μία άλλη πραγματικότητα, Αθήνα: Αιγόκερως 

Συμπληρωματική Βιβλιογραφία
1) Ιστορία / Θεωρία

Corner John (1996) The Art of Record, John Corner (Manchester, 1996)

Winston Brian (1995) Claiming the Real, (BFI, 1995)

Barnouw Erik (1974) Documentary, (Oxford, 1974)

Nichols Bill (2001) Documentary, (Indiana, 2001)

Ward Paul (2005) Documentary – The Margins of Reality, (Wallflower, 2005)

Rosenthal Alan (1988) New Challenges for Documentary, (University of California Press, 1988)

Καρακάσης, Απόστολος, Γούσιος, Χρήστος, Κεφάλας, Κωνσταντίνος (2016). Εφόδιο για νέους  ντοκιμανταρίστες. https://repository.kallipos.gr/handle/11419/387

Μεταλληνός Νίκος (2004) Παραγωγή τηλεοπτικού ντοκιμαντέρ. Αθήνα: Ιων

Μπόρντουελ Ντέιβιντ &Τόμσον Κριστίν (2012). Εισαγωγή στην τέχνη του κινηματογράφου. Αθήνα:Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης

Κυριακουλάκος, Πάνος,Καλαμπάκας, Ευάγγελος (2015). Η οπτικοακουστική κατασκευή. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/5709 - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1_1

Breshand Jean, 2003. Ντοκιμαντέρ. Αθήνα: Πατάκης

Sheila Curran Bernard (2004). Documentary storytelling for film and videomakers. UK: Focal press

2) Τεχνικές / Παραγωγή

Rabiger Michael (1992) Directing the Documentary, Michael Rabiger (Focal Press 1992)

Baker Maxine  (2006) Documentary in the Digital Age, (Focal Press, 2006)

Wayne Mike (1997) Theorising Video Practise, (Lawrence and Wishart, 1997)

Baddeley W. Hugh (1963) The Technique of Documentary Film Production, (Focal Press, 1963)